Działka ze słupami w spadku - ubieganie się o odszkodowanie

Słupy i służebność

Niestety, zazwyczaj wszelkiego rodzaju urządzenia przesyłowe stawiane były bez zgody właściciela nieruchomości. Dlatego w pierwszej kolejności, proponuję, aby zapoznała się Pani z księgą wieczystą nieruchomości i zobaczyła, czy Pani tata lub wcześniejszy właściciel, nie ustanowili na nieruchomości służebności przesyłu obejmującej niniejsze urządzenia.

Jeżeli nie, proponuję, aby zwróciła się Pani z takim wniosek do przedsiębiorstwa przesyłowego wraz z przedłożeniem dokumentacji w sprawie.

Zgodnie bowiem z treścią art. 305¹ Kodeksu cywilnego „nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu)”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 305²:

„§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu”.

Ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem

Służebność przesyłu może być ustanowiona na podstawie art. 305² jedynie za wynagrodzeniem, chyba że właściciel nieruchomości, która ma być obciążona, w sposób wyraźny zrzeknie się wynagrodzenia. Wysokość wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na podstawie art. 305² powinna uwzględniać przede wszystkim spadek wartości użytkowej nieruchomości, która będzie obciążona taką służebnością.

Czynnikami, które mogą wywierać wpływ na jego wielkość, są:

• charakter nieruchomości, która ma być obciążona – położenie, rodzaj, rozmiar, kształt;
• jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a w ich braku właściwości terenu i sposób korzystania z nieruchomości sąsiednich;
• utrata pożytków;
• zakres ograniczenia w prawie rozporządzania, swobodnego decydowania o przeznaczeniu i zagospodarowaniu nieruchomości, która ma być obciążona;
• zakres i sposób ingerencji przedsiębiorcy w prawa właściciela nieruchomości, która ma być obciążona;
• zakres i sposób pozbawienia władztwa nad nieruchomością, która ma być obciążona;
• umiejscowienie urządzeń;
• trwałość i nieodwracalność obciążenia w dłuższej perspektywie (por. post. SN z 8.2.2013 r., sygn. akt IV CSK 317/12).
• Wysokość wynagrodzenia za postawione słupy
• Wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu może być odpowiednio zmniejszona, gdy jej ustanowienie służy również zwiększeniu użyteczności nieruchomości obciążanej. Górną granicą wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinna być co do zasady wartość zajętej nieruchomości (post. SN z 18.4.2012 r., sygn. akt V CSK 190/11).

Kodeks cywilny nie normuje sposobu ustalenia wynagrodzenia za ustanowienie służebności, w tym także służebności przesyłu (post. SN z 9.7.2015 r., sygn. akt I CSK 629/14). Wynagrodzenie powinno zostać każdorazowo ustalone w sposób zindywidualizowany oraz – jak już wskazano – proporcjonalny do stopnia ingerencji w prawo własności, z zachowaniem kryteriów obiektywnych. Zdaniem SN „wynagrodzenie powinno być ekwiwalentne, ustalane każdorazowo indywidualnie i dostosowane do okoliczności istotnych w danej sprawie, z uwzględnieniem stopnia faktycznej i prawnej uciążliwości, której doznaje właściciel nieruchomości. Należy je określać proporcjonalnie do stopnia ingerencji w treść prawa własności, w sposób adekwatny do ograniczeń spowodowanych ustanowieniem służebności” (post. SN z 9.8.2016 r., sygn. akt II CSK 770/15).

W nowszym orzecznictwie wskazuje się też, że wynagrodzenie „w pierwszej kolejności ma (…) odpowiadać wartości świadczenia spełnionego na rzecz strony obowiązanej do jego zapłaty lub korzyści, którą obowiązany uzyskał w związku ze świadczeniem spełnionym wzajemnie, co nie oznacza, że nie może ono odpowiadać wysokości uszczerbku w majątku uprawnionej osoby, o ile tylko powstaje on w związku z sytuacją rodzącą obowiązek zapłaty. Niezapłacenie wynagrodzenia w tych relacjach, w których zasadnie go zażądano prowadzi do zachwiania równowagi ekonomicznej między stronami, gdyż ten, kto nie zapłacił wynagrodzenia za spełnione na jego rzecz świadczenie lub prawo, z którego skorzystał, uzyskuje korzyść kosztem majątku uprawnionego do wynagrodzenia". Ponadto wynagrodzenie jednorazowe"powinno stanowić ekwiwalent wszystkich korzyści, których właściciel nieruchomości zostanie pozbawiony w związku z jej obciążeniem. Powinno ono też pokryć wszystkie niedogodności, jakie w przyszłości dotkną właściciela obciążonej nieruchomości w związku z ustanowieniem służebności” (post. SN z 8.2.2013 r., sygn. akt IV CSK 317/12). W orzecznictwie trafnie przyjmuje się też, że wynagrodzenie powinno być ustalane każdorazowo indywidualnie i dostosowane do okoliczności istotnych w danej sprawie oraz stanowi świadczenie niemające charakteru odszkodowawczego (zob. też post. SN z 9.10.2013 r., sygn. akt V CSK 491/12).

Rozwiązanie sytuacji ze słupami na działce

Jak wiec Pani, widzi możliwości w niniejszej sprawie jest wiele – od roszczeń po usunięcie po ustanowienie wynagrodzenia. Z doświadczenia wskazuję, iż przesuwanie linii nie jest sytuacją częstą, najczęściej spotykanym wariantem jest ustanowienie służebności przesyłu wraz z obejmującym je wynagrodzeniem i odszkodowaniem.

Należy jednak podnieść, iż swoją walkę powinna Pani rozpocząć od wystosowania wezwania do przedsiębiorcy i przedstawienia swojego stanowiska, a także złożenia wniosku o udostępnienie dokumentacji w sprawie, bowiem dopiero zapoznanie się z dokumentacją pozwoli na realną ocenę Państwa sytuacji.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼