Jak zapewnić opiekę matce, aby uchronić ją przed nieuczciwym synem?

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) oraz Kodeksu cywilnego (K.c.).

W pierwszej kolejności należałoby sobie zadać pytanie, co Pani rozumie pod pojęciem „sprawowania opieki nad mamą” i dlaczego mimo posiadanego pełnomocnictwa bratu udało się doprowadzić mamę do takiego stanu, a nadto sprzeniewierzyć majątek. Musi mieć Pani bowiem świadomość, że brat na pewno będzie bronił się tym, że Pani, mimo pełnomocnictwa, nie była w stanie sprawować opieki, stąd zmuszony był takową objąć mamę. Kolejna kwestia dotyczy tego, jakie ma Pani możliwości sprawowania opieki nad mamą, czy wchodzi w grę opieka sprawowana w miejscu jej zamieszkania, czy też w miejscu Pani zamieszkania. Nadto czy chciałaby Pani przejąć oszczędności mamy i nimi zarządzać, czy też miałaby Pani być jedynie pełnomocnikiem do rachunku bankowego mamy. Drugie rozwiązanie jest o tyle wadliwe, że mama może ustanowić pełnomocnikiem do swojego rachunku bankowego także inne osoby, o czym Pani wcale nie musi być powiadomiona.

W mojej ocenie najlepszym rozwiązaniem będzie umieszczenie mamy w DPS, jednakże wówczas musi się Pani liczyć z tym, że jeśli wysokość jej emerytury na to nie pozwoli, Państwo, w zależności od swoich potrzeb materialnych i majątkowych, będziecie zobowiązani do zapłaty pozostałej części.

Zgodnie z art. 61 ww. ustawy obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.

2a. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby niewymienione w ust. 2.

2b. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a.

2c. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, art. 103 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

3. W przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 2a, z obowiązku opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków.

4. Dochód mieszkańca domu podejmującego pracę ze wskazań terapeutyczno-rehabilitacyjnych lub uczestniczącego w warsztatach terapii zajęciowej, stanowiący podstawę naliczania opłaty, zmniejsza się o 50% kwoty otrzymywanej z tytułu wynagrodzenia za tę pracę lub o kwotę odpowiadającą wysokości kieszonkowego wypłacanego z tytułu uczestnictwa w tych warsztatach.

Mieszkaniec domu wnosi opłatę do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za jego zgodą opłata może być potrącana z emerytury lub renty mieszkańca domu – przez właściwy organ emerytalno-rentowy, zgodnie z odrębnymi przepisami lub z zasiłku stałego mieszkańca domu – przez ośrodek pomocy społecznej dokonujący wypłaty świadczenia; opłatę za pobyt ośrodek pomocy społecznej przekazuje na rachunek bankowy domu pomocy społecznej.

Istotna w sprawie jest treść przepisu art. 64 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zgodnie z którym – osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce; występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych; małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia; osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.

Wyraźnie podkreślić należy, że jest Pani osobą zobowiązana do łożenia na utrzymanie mamy w pierwszej kolejności jako jej dziecko. Po jej umieszczeniu w DPS otrzyma Pani decyzję ustalającą wysokość Pani zobowiązania, którą to decyzję mogłaby Pani zanegować lub wnosić o zwolnienie lub umorzenie częściowe odpłatności.

W podobnym tonie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 11 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Bk 114/08, zgodnie z którym „organ rozpoznający prośbę o zwolnienie z odpłatności za pobyt w placówce, nie ma obowiązku przyznania zwolnienia, ale ma takie prawo. Fakultatywność orzeczenia o zwolnieniu z odpłatności zależna jest od sytuacji materialnej i rodzinnej osób zobowiązanych do opłat. Przypadki uprawniające do zwolnień zostały w przepisie wymienione jedynie przykładowo. Każdorazową decyzję rozstrzygającą o wniosku o przyznanie zwolnienia organ winien uzasadnić w sposób pozwalający prześledzić tok rozumowania organu i poznać kryteria podjęcia danej decyzji.”.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »