Indywidualne Porady Prawne
Masz problem ze służebnością osobistą?
Opisz swój problem i zadaj pytania.
(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Opisz swój problem i zadaj pytania.
(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Niezbywalność służebności osobistej
Eliza Rumowska • Opublikowane: 28-09-2016
Po śmierci mamy ojciec zapisał mi dom w stanie surowym. W akcie notarialnym zabezpieczył siebie, ustanawiając na swoją rzecz bezpłatną i dożywotnią służebność mieszkania, polegającą na korzystaniu przez niego z parteru domu (po oddaniu do użytkowania) z prawem poruszania się po całym domu. Ja dom wyremontowałem i się wprowadziłem na piętro. Po kilku miesiącach ojciec się ożenił i mieszkają razem z żoną na parterze. W związku z tym mam kilka pytań: Jakie prawa do domu mają ojciec i macocha? Czy ojciec może sam się zameldować, a jak już będzie zameldowany, to zameldować też swoją żonę? Czy po śmierci ojca jego żonie coś się będzie po nim należało, skoro ja jestem notarialnym właścicielem, a on ma tylko służebność? Czy mogę przeprowadzać remonty, np. wydzielić odrębną klatkę schodową, postawić ściankę itp.?
Oto odpowiedzi i wyjaśnienia:
Jakie prawa do domu mają ojciec i macocha?
Macocha ma prawo mieszkać przy mężu, dopóki będzie on żył. Po jego śmierci – o ile w akcie notarialnym nie zastrzeżono inaczej – ona już żadnych praw do tego domu mieć nie będzie.
Oto Kodeks cywilny (K.c.) stanowi wobec służebności osobistych zasadę:
„Art. 299. [Wygaśnięcie]
Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.
Art. 300. [Niezbywalność]
Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.”
Ojciec więc nie może tej służebności ani darować, ani sprzedać, ani też zostawić w spadku.
Czy ojciec może sam się zameldować, a jak już będzie zameldowany, to zameldować też swoją żonę?
Tak, może się zameldować, bo ma tam prawo mieszkać jako służebnik. Ma więc tytuł prawny do nieruchomości (nie mylić z własnością). Natomiast macochę ma prawo zameldować jako swoją żonę. Kodeks cywilny też to reguluje:
„Art. 301. [Służebność mieszkania]
§ 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
§ 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.”
Czy po śmierci ojca jego żonie coś się będzie po nim należało, skoro ja jestem notarialnym właścicielem, a on ma tylko służebność?
Nie. Służebności osobistej nie da się dziedziczyć – „umiera” ona wraz ze służebnikiem. Tylko jeśli w akcie notarialnym uregulowano ją tak, jak mówi o tym paragraf 3 cytowanego art. 301 K.c. – wtedy macocha mogłaby mieć prawo dalej mieszkać. Myślę jednak, że w Pana akcie notarialnym zapewnił Pan prawo dożywocia tylko ojcu.
Czy mogę przeprowadzać remonty, np. wydzielić odrębną klatkę schodową, postawić ściankę itp.?
Tak, jednak z poszanowaniem praw i obszaru zajmowanego przez służebnika i jego żonę. Informując wcześniej o zakresie prac i dając możliwość funkcjonowania na powierzchni mieszkaniowej parteru zgodnie z zakresem służebności.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »
prawnicy z dużym doświadczeniem:
Zapytaj prawnika
