Podpisanie zgody na linię wysokiego napięcia

W dzisiejszym stanie prawnym odpowiednie przepisy pozwalają ubiegać się o rekompensatę za użytkowanie gruntu przez właściciela instalacji, a nawet przewidują, że właściciel działki może zażądać usunięcia niechcianej rury, kabla, słupa. Właścicielowi nieruchomości przysługuje między innymi:

• wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości (o ile ani właściciel gruntu, ani jego poprzednicy prawni nie zawierali umów o korzystanie z gruntu) – maksymalnie za 10 lat (zgodnie z orzecznictwem, wynagrodzenie należne właścicielowi obejmuje cały okres, przez który posiadacz korzystał z rzeczy),
• wynagrodzenie za ustanowienie służebności – obejmujące rekompensatę za obniżenie wartości nieruchomości oraz ekwiwalent za wyrażoną zgodę i prawo do korzystania z gruntu w latach eksploatacji urządzenia.

Wynagrodzenie w omawianej sprawie często mylone jest z odszkodowaniem. Tymczasem możliwość wystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie z tytułu posadowienia na nieruchomości infrastruktury przesyłowej jest uzależniona od poniesienia przez właściciela gruntu szkody np. zniszczenia upraw, wycięcia krzewów owocowych itp. Natomiast roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przysługuje właścicielowi nieruchomości bez względu na to, czy nie korzystając z nieruchomości lub będąc ograniczony w możliwości korzystania, poniósł jakakolwiek szkodę. Jak to wskazuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15.09.2009 r. (sygn. akt I ACa 607/09) „wynagrodzenie przysługujące właścicieli nieruchomości nie jest naprawieniem szkody, lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego”. Ten rodzaj wynagrodzenia w Pani przypadku jednak nie występuje, ponieważ tak jak to Pani podaje, wyraziła Pani zgodę na posadowienie urządzeń przesyłowych, za co otrzymała Pani odszkodowanie. Niemniej pozostaje Pani roszczenie o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu.

Służebność przesyłu została wprowadzona do Kodeksu cywilnego w 2008 r. w celu uregulowania m.in. stosunków prawnych dotyczących urządzeń przesyłowych między przedsiębiorstwami przesyłowymi i właścicielami nieruchomości, na których takie urządzenia się znajdują. Służebność przesyłu określa zakres, w jakim zakład energetyczny, zakład wodno-kanalizacyjny, gazownia, wodociągi, zakład ciepłowniczy itp. może korzystać z cudzego, gruntu, na którym znajdują się lub mają się znajdować jego urządzenia przesyłowe. Zdarza się, że przedsiębiorstwa przesyłowe starają się doprowadzić do ustanowienia nieodpłatnej służebności przesyłu. Zawierają więc z właścicielami nieruchomości różnego typu umowy cywilnoprawne, ale należy pamiętać, co do zasady, służebności przesyłu powinna być umowa zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa ta powinna szczegółowo określać zakres czynności, które przedsiębiorca przesyłowy może wykonywać w stosunku do nieruchomości, a tym samym które działania przedsiębiorcy w stosunku do nieruchomości jej właściciel powinien znosić. W szczególności w umowie powinny być ustalone wysokość i zasady płatności wynagrodzenia.

Należy zaznaczyć, że jeżeli przedsiębiorca przesyłowy odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, to właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. A zatem dzięki nowej regulacji właściciel gruntu zaopatrzony został w cywilnoprawne roszczenie, skierowane przeciwko przedsiębiorcom, o odpłatne ustanowienie służebności przesyłu.

W takim przypadku sąd oprócz ustanowienia służebności przesyłu ustali również wysokość wynagrodzenia dla właściciela nieruchomości. W postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu sąd rozstrzygnie, czy ustanowienie służebności jest zasadne, a jeżeli tak, to jednocześnie zasądzi ekwiwalentne wynagrodzenie na rzecz właściciela gruntu w zamian za obciążenie jego nieruchomości służebnością. Wobec braku jednoznacznych zasad i reguł wyznaczania opłaty z tytułu służebności przesyłu postępowanie przed sądem może się przedłużać, ale to akurat może stanowić jedynie ryzyko dla przedsiębiorcy przesyłowego z powodu rosnących odsetek.

Ponadto w sytuacji, gdy posadowienie urządzeń przesyłowych spowodowało niemożność korzystania z gruntu albo też znaczne utrudnienie w korzystaniu z niego, właściciel nieruchomości może domagać się nabycia od niego tej nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe.

Trzeba pamiętać, że nie jest możliwe ustawienia służebności w drodze jednostronnego oświadczenia woli właściciela nieruchomości w sytuacji, kiedy przedsiębiorca przesyłowy nie wyraża na takie oświadczenie właściciela zgody. Ustanowienie służebności przesyłu na podstawie umowy następuje w sytuacji, gdy obie strony wyrażają dobrą wolę uregulowania stosunków między nimi i są w stanie uzgodnić wspólne stanowisko co do wynagrodzenia oraz dokładnego sposobu korzystania z nieruchomości. Po ustanowieniu służebności przesyłu będzie ona przechodzić każdorazowo na nabywcę przedsiębiorstwa lub urządzenia przesyłowego, bez konieczności zawierania kolejnej umowy.

Należy również podkreślić, że służebność ta wygaśnie najpóźniej w momencie zakończenia likwidacji przedsiębiorcy. Z chwilą wygaśnięcia służebności na przedsiębiorcy będzie ciążył obowiązek usunięcia urządzeń.

Dochodzenie wynagrodzenia za instalacje przesyłowe należy rozpocząć od wystosowania pisma do właściciela urządzeń przesyłowych, w którym należy:

1. wskazać działkę, na której znajdują się słupy bądź inne urządzenia przesyłowe,
2. zaznaczyć, że służebność dotyczy instalacji elektromagnetycznych,
3. zaproponować kwotę wynagrodzenia bądź usługę, w zamian, za którą służebność zostanie ustanowiona (np. przesunięcie słupów na granice działki na koszt zakładu energetycznego).

Jeżeli takie pismo pozostanie bez odpowiedzi, należy wysłać pismo ponaglające do odpowiedzi z ewentualną skargą do zarządu lub rady nadzorczej tego zakładu. Można też wystąpić do sądu z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej.

Jeżeli jednak nie uda się osiągnąć porozumienia, należy wystąpić z wnioskiem do sądu o ustanowienie służebności przesyłu. We wniosku należy wskazać grunt, na którym zostanie ustanowiona służebność, oraz instalacje przesyłowe, których będzie ona dotyczyć. Trzeba również podkreślić, że negocjacje z właścicielem urządzeń przesyłowych nie doprowadziły do osiągnięcia porozumienia pomiędzy stronami. Powinno się także zaproponować kwotę wynagrodzenia (przydałby się rzeczoznawca). Sąd po przeanalizowaniu sprawy wyda postanowienie, w którym ustanowi na rzecz przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji służebność przesyłu i przyzna należne Pani wynagrodzenie.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼