Służebność na całości nieruchomości

Odpowiedź moja brzmi twierdząco – TAK.

Zanim przejdę do uzasadnienia mojej twierdzącej odpowiedzi – od razu wyjaśnię, że samo ukształtowanie w taki sposób i zgodnie z powyższą treścią służebności osobistej mieszkania jest w pełni dozwolone. Jednak nie wolno w samej umowie darowizny czynić warunków względem obdarowanego będących warunkami służebności, tj. „pisząc po ludzku” – nie wolno wprowadzać klauzul typu „jeżeli dożywotnik stwierdzi, że obdarowany naruszył warunki dożywocia (np. wszedł na posesję i zajął ją), to umowa jest nieważna”. Tego tupu klauzule są niedozwolone, gdyż stanowiłyby one przeniesienie własności nieruchomości pod warunkiem. Natomiast jak powyżej pisałam – sama tak ukształtowana służebność jak Pan to opisał jest ok – to przecież sprawa między dożywotnikiem a właścicielem i skoro tak ułożą własny zakres praw i obowiązków nic nikomu do tego. Jeden zastrzega na dożywocie jeden pokoik, a inny cały lokal – obie sytuacje są zgodne z regułami Kodeksu cywilnego, które w poniższym cytuję:

„Rozdział  II Służebności osobiste

Art. 296. [Służebność osobista]

Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).

Art. 297. [Odpowiednie stosowanie]

Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.

Art. 298. [Zakres i sposób wykonywania]

Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.

Art. 299. [Wygaśnięcie]

Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.

Art. 300. [Niezbywalność]

Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.

Art. 301. [Służebność mieszkania]

§ 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.

§ 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.

Art. 302.  [Odpowiednie stosowanie przepisów o użytkowaniu]

§ 1. Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.

§ 2. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.

Art. 303. [Zamiana służebności na rentę]

Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę.

Art. 304. [Niedopuszczalność zasiedzenia]

Służebności osobistej nie można nabyć przez zasiedzenie”.

Na koniec zwrócę jedynie uwagę, że warto przy tak nietypowym zakresie służebności (nietypowy – bo właściciel nie będzie mógł korzystać ze swej własności) ukształtować w akcie notarialnym zakres ponoszonych opłat za nieruchomość, media itp. koszty, tak aby wszystko było jasne i jednoznaczne – co jest bezpłatne, a za co dożywotnik powinien ponosić sam koszty bez prawa żądania ich zwrotu lub pokrycia od właściciela.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »