Indywidualne Porady Prawne
Eliza Rumowska • Opublikowane: 22-12-2017
Czy w umowie darowizny domku jednorodzinnego dopuszczalne są poniższe zapisy: „Dożywotnia bezpłatna służebność obejmująca dożywotnie prawo wyłącznego bezpłatnego zamieszkiwania i korzystania tylko przez darczyńców z całego budynku i wszystkich jego pomieszczeń jak też wyłącznego korzystania z całego przynależnego budynkowi gruntu przyległego obejmującego taras i ogród.
Obdarowany nie może wkraczać do budynku i jego pomieszczeń i na przynależny budynkowi grunt ani wprowadzać w nich, żadnych zmian w szczególności rekonstrukcji, remontów, napraw, malowania, odświeżania sprzątania itd. Obdarowany nie może nikomu udostępniać , sprzedać ani darować nieruchomości lub jej części; obciążać innymi służebnościami, prawami, kredytami lub w inny sposób”?
Odpowiedź moja brzmi twierdząco – TAK.
Zanim przejdę do uzasadnienia mojej twierdzącej odpowiedzi – od razu wyjaśnię, że samo ukształtowanie w taki sposób i zgodnie z powyższą treścią służebności osobistej mieszkania jest w pełni dozwolone. Jednak nie wolno w samej umowie darowizny czynić warunków względem obdarowanego będących warunkami służebności, tj. „pisząc po ludzku” – nie wolno wprowadzać klauzul typu „jeżeli dożywotnik stwierdzi, że obdarowany naruszył warunki dożywocia (np. wszedł na posesję i zajął ją), to umowa jest nieważna”. Tego tupu klauzule są niedozwolone, gdyż stanowiłyby one przeniesienie własności nieruchomości pod warunkiem. Natomiast jak powyżej pisałam – sama tak ukształtowana służebność jak Pan to opisał jest ok – to przecież sprawa między dożywotnikiem a właścicielem i skoro tak ułożą własny zakres praw i obowiązków nic nikomu do tego. Jeden zastrzega na dożywocie jeden pokoik, a inny cały lokal – obie sytuacje są zgodne z regułami Kodeksu cywilnego, które w poniższym cytuję:
„Rozdział II Służebności osobiste
Art. 296. [Służebność osobista]
Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).
Art. 297. [Odpowiednie stosowanie]
Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.
Art. 298. [Zakres i sposób wykonywania]
Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.
Art. 299. [Wygaśnięcie]
Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.
Art. 300. [Niezbywalność]
Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.
Art. 301. [Służebność mieszkania]
§ 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
§ 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.
Art. 302. [Odpowiednie stosowanie przepisów o użytkowaniu]
§ 1. Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.
§ 2. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.
Art. 303. [Zamiana służebności na rentę]
Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę.
Art. 304. [Niedopuszczalność zasiedzenia]
Służebności osobistej nie można nabyć przez zasiedzenie”.
Na koniec zwrócę jedynie uwagę, że warto przy tak nietypowym zakresie służebności (nietypowy – bo właściciel nie będzie mógł korzystać ze swej własności) ukształtować w akcie notarialnym zakres ponoszonych opłat za nieruchomość, media itp. koszty, tak aby wszystko było jasne i jednoznaczne – co jest bezpłatne, a za co dożywotnik powinien ponosić sam koszty bez prawa żądania ich zwrotu lub pokrycia od właściciela.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »
Zapytaj prawnika
Wartościowe treści
Ostatnio dodane