Służebność przesyłu za wynagrodzeniem

Zanim przejdę do Pana pytania o wynagrodzenie, wyjaśnię, czym jest ustawowa służebność przesyłu obowiązująca od połowy 2008 r. (dotyczy także infrastruktury już istniejącej w tej dacie).

Najpierw przedstawię regulacje prawne w tym zakresie – zwięzłe i ogólne, ale jest w nich wszystko, co potrzeba. Jak stanowi Kodeks cywilny:

„Art. 305¹. Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Art. 305². § 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Art. 305³. § 1. Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1.

§ 2. Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa.

§ 3. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.

Art. 305⁴. Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych”.

Tak oto wygląda sytuacja faktyczno-prawna. Co więc teraz należy uczynić w kontekście Pana sytuacji?

Jak uzyskać wynagrodzenie i jaka ma być jego wysokość?

1. Należy wystąpić pisemnie do operatora przesyłowego z prośbą (żądaniem) przedstawienia dokumentacji (plany i projekty oraz decyzje administracyjne) legalnego posadowienia urządzeń z wyraźnym żądaniem wykazania i udokumentowania zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu.
2. W zależności od przedstawionych dokumentów i tego, co z nich wynika: można żądać usunięcia infrastruktury – gdyby okazała się posadowiona sprzecznie z planami lub gdyby tych planów nie było (po prostu jest to stan samowoli budowlanej). Jednakże istnieje i druga opcja: gdy przedsiębiorstwo przesyłowe wykaże legalność posadowienia infrastruktury przesyłowej – wówczas należy zażądać umownego uregulowania tej kwestii poprzez ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem.
3. Jednocześnie ma Pan prawo podnosić roszczenie o zapłacenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu przez 10 lat oraz na przyszłość.
4. W piśmie należy wyznaczyć termin oczekiwania na ich odpowiedź, a w razie braku pozytywnej odpowiedzi wystąpić na drogą sądową.
5. Przygotować wniosek o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem oraz pozew o zapłatę w zakresie posiadania służebności przesyłu.

Co do wynagrodzenia – jak pewnie Pan zauważył, ma być ono „odpowiednie”. Co to oznacza? W praktyce oznacza to docelowo konieczność ustalenia tej wartości przez biegłego, bowiem brane są pod uwagę wszelkie parametry techniczne, jak i ekonomiczne. Ustawodawca nie narzuca obowiązku posiadania operatu/ wyceny dokonanej przez biegłego w chwili składania wniosku do sądu. Ponadto – jak wynika z regulacji prawnych – priorytetem jest próba ugodowego (umownego) uregulowania służebności, zaś w razie braku woli przedsiębiorstwa do zawarcia takiej umowy lub złożenia propozycji, która Panu nie odpowiada – pozostaje droga sądowa. Wówczas finalnie sąd na wniosek stron lub jednej ze stron zarządzi wykonanie operatu przez biegłego w celu wycenienia służebności przesyłu. Natomiast to, co praktycznie należy brać pod uwagę, to z jednej strony zakres uciążliwości infrastruktury położonej na Pana gruncie, z drugiej strony zysk, jaki przedsiębiorstwo czerpie z jej posadowienia. Najkorzystniej, w mojej ocenie, jest ustalić opłatę roczną w formie czynszu służebnego. Proszę nie dać się zwieść osobom, które będą twierdzić, że musi to być zapłata jednorazowa – owszem, MOŻE, ale NIE MUSI. To Pan ma prawo decydować, jaka forma zapłaty jest korzystniejsza – Pan gruntu nie sprzedaje, tylko każe zapłacić za korzystanie z niego jak przy najmie czy umowie dzierżawy.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »