Nieprawidłowo przebudowana droga gminna, przywrócenie dostępu do działki

Pan Ireneusz ma pole rolne wzdłuż drogi gminnej. Pan Ireneusz poinformował nas, że była to wąska droga (szer. 2 m), ale została poszerzona bez jego wiedzy i zabrano mu około 1 m pola na całej długości (około 400 m długości). Pan Ireneusz wyjaśnił nam, że gmina twierdzi, że zmieszczono się w pasie drogowym, przyznaje jedynie, że skarpę wykonano zbyt stromo (prawie pionowa o wysokości około 1,5 m), i zobowiązuje się do naprawy, jeżeli zostanie uszkodzona. Pan Ireneusz nie może podjechać na tę skarpę ciężkim sprzętem, ponieważ grozi to osunięciem się ciągnika. W związku z tym zapytał nas, co może zrobić w tej sytuacji.

Zawłaszczenie części nieruchomości

W pierwszej kolejności odniosę się do kwestii ewentualnego zawłaszczenia części nieruchomości pana Ireneusza pod budowę drogi. Otóż w celu ustalenia, czy faktycznie tak się stało, najlepiej skorzystać w pierwszej kolejności z usług geodety, który wstępnie oszacuje, czy mogło dojść do przekroczenia granicy przez gminę, a jeśli okaże się, że jest to prawdopodobne, możliwe będzie wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego i dochodzenia od gminy np. wykupu samowolnie zajętego pasa nieruchomości.

Przebudowa zjazdu do nieruchomości

W opisanej sytuacji największy problem stanowi jednak, jak rozumiem, kwestia dojazdu do nieruchomości. W pierwszej kolejności należy ustalić, czy na drodze zlokalizowany był oficjalnie jakikolwiek zjazd do nieruchomości pana Ireneusza. Zgodnie bowiem z obecnie obowiązującymi przepisami, a w szczególności art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych:

„Art. 29. 1. Budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W przypadku budowy lub przebudowy drogi budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi”.

Jak czytamy, co do zasady, budowa oraz przebudowa zjazdu obciążają właściciela nieruchomości. Jednakże w przypadku przebudowy drogi, jak miało to miejsce w sytuacji pana Ireneusza, przebudowa wszystkich istniejących zjazdów obciążała zarządcę drogi, czyli gminę. Jeśli zatem istniał jakikolwiek zjazd, który na skutek przebudowy drogi został wyłączony z użytku, pan Ireneusz może żądać od gminy jego przebudowy, tak, aby było możliwe korzystanie z niego w obecnych warunkach (a tym samym został przywrócony panu Ireneuszowi dostęp do nieruchomości).

Maksymalne nachylenie pobocza drogi

W dalszej kolejności należy zwrócić uwagę na przepisy Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Paragraf 37 wskazanego rozporządzenia określa maksymalne nachylenia pobocza dla dróg klasy GP i niższych:

„1. Pobocza gruntowe drogi klasy GP i dróg niższych klas powinny mieć szerokości, z zastrzeżeniem § 38, nie mniejsze niż:

1) 1,50 m – na drodze klasy GP;

2) 1,25 m – na drodze klasy G;

3) 1,00 m – na drodze klasy Z;

4) 0,75 m – na drodze klasy L lub D.

2. Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza na odcinku prostym lub na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni jak na odcinku prostym powinno wynosić:

1) od 6% do 8% – przy szerokości pobocza nie mniejszej niż 1,0 m;

2) 8% – przy szerokości pobocza mniejszej niż 1,0 m.

3. Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni innym niż na odcinku prostym powinno wynosić:

1) o 2% do 3% więcej niż pochylenie jezdni, jeżeli jest to pobocze po wewnętrznej stronie łuku;

2) tyle co pochylenie jezdni – do szerokości 1 m pobocza, a na pozostałej części pobocza – 2% w kierunku przeciwnym, jeżeli jest to pobocze po zewnętrznej stronie łuku”.

Jak widzimy, maksymalne możliwe nachylenia pobocza określone w rozporządzeniu są dość niewielkie i każda nowo budowana lub remontowana droga powinna odpowiadać tym wymaganiom. Paragraf 42 ust. 3−5 rozporządzenia określają natomiast maksymalne nachylenie skarpy. Zgodnie z tymi przepisami:

„3. Skarpy nasypów i wykopów dróg klasy GP i dróg niższych klas powinny mieć, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, pochylenie 1 : 1,5.

4. Pochylenie i konstrukcja urządzeń wzmacniających skarpy nasypów i wykopów dróg powinny być ustalone na podstawie obliczeń ich stateczności zgodnie z Polską Normą, w szczególności wtedy, gdy:

1) skarpa nasypu lub wykopu ma wysokość większą niż 8 m;

2) skarpa nasypu lub wykopu ma wysokość większą niż 6 m, a zbocze ma pochylenie większe niż 1 : 3;

3) drogowa budowla ziemna będzie budowana z materiału lub w gruncie wymagającym szczególnych procedur technicznych i technologicznych;

4) nasyp będzie budowany na gruntach o małej nośności, na terenie osuwiskowym albo na terenie podlegającym wpływom eksploatacji górniczej;

5) skarpa nasypu będzie narażona na działanie wód stojących lub płynących na terenie zalewowym.

5. Pochylenie skarpy nasypu lub wykopu może być mniejsze niż określone w ust. 1, 2 i 3, jeżeli nie występuje żaden z wypadków, o których mowa w ust. 4, a za zmianą pochylenia przemawiają względy utrzymania, ekonomiczne lub estetyczne”.

Pochylenie 1 : 1,5, o którym mowa w ust. 3, odpowiada odpowiednio 33,69. Więc i w tym przypadku nie możemy mówić zatem o prawie pionowej ścianie.

W związku z tym, iż wygląda na to, że droga przebudowana została sprzecznie z przepisami, pan Ireneusz może żądać przywrócenia stanu zgodnego z prawem, a w szczególności przywrócenia dostępu do jego nieruchomości. Żądanie takie pan Ireneusz może oprzeć m.in. na przepisie art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

„§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń”.

Reasumując, aktualnie najlepiej upewnić się w kwestii istnienia zjazdu i wystąpić do gminy, powołując się na wyżej przytoczone przepisy.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.