Czy można zasiedzieć prawo do drogi?

Ustanowienie służebności drogowej na podstawie zasiedzenia

W mojej ocenie mogło dojść jedynie do zasiedzenia służebności przechodu i przejazdu. Nie możemy mówić o zasiedzeniu prawa własności, albowiem właściciel nieruchomości dalej istnieje, zajmuje się nieruchomością – płaci podatki itp.

Państwo jedynie żyli w mylnym przekonaniu istnienia służebności przejazdu i dbali Państwo o służebność zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (K.c.), dlatego też można mówić w Państwa przypadku o zasiedzeniu służebności przechodu i przejazdu, co pozwoli Państwu jako właścicielom nieruchomości uprawnionej do dalszego korzystania ze spornej drogi. Jeżeli sąsiad będzie stawiał w tym zakresie opór, sprawę należy skierować do sądu rejonowego miejsca położenia nieruchomości z roszczeniem o ustanowienie służebności na podstawie zasiedzenia.

Przesłanki zasiedzenia

Zgodnie z treścią art. 172 § 1 K.c.: Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

Z uwagi na powyższe, po kolei należy omówić każdą z przesłanek zasiedzenia, a więc:

1. Posiadanie samoistne nieruchomości,
2. Okres 30 lub 20 lat.

Powyższe przepisy stosuje się także w przypadku zasiedzenia służebności – postępowanie przed sądem jest w zasadzie tożsame i trzeba wykazać jedynie możliwość zasiedzenia służebności – a wiec błędne przekonanie, że służebność istniała.

Posiadanie samoistne oznacza stan władztwa nad rzeczą odpowiadający posiadaniu właścicielskiemu. Posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel” (zob. art. 336 K.c.). Wykonuje zatem faktycznie uprawnienia składające się na treść prawa własności (zob. art. 140 K.c.). W szczególności korzysta z nieruchomości z wyłączeniem innych osób, pobiera pożytki i dochody, a także uważa się za uprawnionego do rozporządzenia nią (zob. np. post. SN z 8.10.2008 r., V CSK 146/08, Legalis).

Służebność gruntowa

Zgodnie z treścią art. 285 § 1 K.c.: Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Negocjacje z sąsiadem albo droga sądowa

Wobec tego, w mojej ocenie sytuacja jest jak najbardziej do rozwiązania, albowiem jeżeli korzystają Państwo z drogi nieprzerwanie od przynajmniej 20 lub 30 lat, to możemy mówić o zasiedzeniu służebności przejazdu i przechodu. Jeżeli sąsiad nie będzie chciał dobrowolnie wskazać tego uprawnienia w księdze wieczystej nieruchomości, pozostaje droga sądowa o zasiedzenie służebności przejazdu i przechodu. Postępowanie jest nieprocesowe i wniosek składa się w sądzie rejonowym miejsca położenia nieruchomości.

Nie mogę się odnieść do stwierdzenia, że przed laty służebność istniała formalnie, a potem zniknęła z aktu własności ziemi. Do tego potrzebna byłaby analiza dokumentacji i tego, jak faktycznie służebność była wskazana – ale jeżeli istniała w dokumentacji, to Pańska babcia powinna wystąpić o sprostowanie niezgodności i służebność powinna być ponownie ujawniona. Obecnie natomiast jest jak najbardziej możliwość jest ustanowienia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2008 r., V CSK 146/08, „Legalis”

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.