Włączenie drogi służebnej do systemu dróg miejskich

Cele ustanowienia służebności drogi koniecznej

Głównym celem ustanowienia służebności drogi koniecznej (przejazdu i przechodu) jest przede wszystkim umożliwienie właścicielowi nieruchomości nieposiadającej dostępu do drogi publicznej uzyskania takiego dostępu. Kwestię tę reguluje art. 145 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).

§ 2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

§ 3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy”.

W przypadku zaś, kiedy droga objęta służebnością uzyska status drogi gminnej, to cel, o którym mowa w cytowanym przepisie, zostanie automatycznie osiągnięty. Nieruchomość uzyska bowiem bezpośredni dostęp do drogi publicznej.

Zasady zaliczania dróg wewnętrznych do kategorii dróg gminnych

Zasady zaliczania dróg wewnętrznych do kategorii dróg gminnych określa art. 7 ustawy o drogach publicznych:

„1. Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych.

2. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu.

3. Ustalenie przebiegu istniejących dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy”.

Zaliczone do kategorii dróg gminnych mogą zostać zatem drogi służące zaspokojeniu potrzeb miejscowej społeczności. Jednak w celu zaliczenia do kategorii dróg gminnych drogi, której dotyczy ustanowiona służebność, konieczne będzie najpierw nabycie działki, na której droga jest posadowiona przez gminę. Droga publiczna może być ustanowiona tylko na gruncie, którego właścicielem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.

Osoba, której przysługuje służebność przejazdu, nie ma prawnych możliwości, żeby takiej sprzedaży zapobiec, gdyż właściciel może nadal swobodnie dysponować swoim prawem, w tym sprzedać nieruchomość obciążoną. Jedyne ograniczenie polega na tym, iż w takim wypadku służebność przechodzi na nabywcę nieruchomości obciążonej.

Czy istnieje możliwość zablokowania działań właściciela drogi w zakresie zmiany jej statusu?

W związku z powyższym obawiam się, że nie mają Państwo prawnych możliwości zablokowania działań właściciela drogi w zakresie zmiany jej statusu. To, czy uda się taką zmianę przeprowadzić, zależy jednak od tego, czy gmina będzie skłonna nieruchomość zakupić. A ma do tego podstawy, bo ciąży na niej obowiązek utrzymania i rozbudowy sieci dróg gminnych.

Nie widzę jednak, jakie negatywne konsekwencje taka zmiana miałaby przynieść, w kontekście tego, że omawiana droga jest jedynie drogą dojazdową. Zmiana jej statusu tak naprawdę niewiele zmieni, ponieważ będzie wykorzystywana nadal w tym samym zakresie przez mieszkańców nieruchomości położonych przy niej. Co więcej, zmiana statusu drogi na drogę gminną powoduje, że zastosowanie będą miały przepisy prawa o ruchu drogowym. W takiej sytuacji będą mogli Państwo zawnioskować do gminy o nałożenie dodatkowych ograniczeń co do sposobu poruszania się po drodze. Najlepszym, w takim wypadku, byłoby ustanowienie tzw. strefy zamieszkania, w której pieszy może się poruszać swobodnie po całej jezdni i ma pierwszeństwo przed pojazdami. W strefie zamieszkania występuje też ograniczenie prędkości do maksymalnie 20 km/h.

Resumując, przekształcenie drogi służebnej w drogę gminną daje Państwu większe możliwości i może wpłynąć de facto na poprawę bezpieczeństwa poprzez wprowadzenie strefy zamieszkania. W przypadku drogi służebnej nie mogą żądać Państwo bowiem nałożenia podobnych ograniczeń.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych - Dz.U. 1985 nr 14 poz. 60

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.