Służebność ustanowiona dekady temu, czy można żądać opłat od spadkobierców?

Różne rodzaje służebności

Służebności to tzw. ograniczone prawa rzeczowe, które obciążają nieruchomość. Ograniczają one własność przez to, że obciążają cudzą nieruchomość w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości albo zaspokojenia potrzeb innej niż właściciel osoby fizycznej. Mogą być ustanowione za wynagrodzeniem lub bez. Wyróżniamy 3 rodzaje służebności: gruntowe, osobiste, przesyłu.

Służebność osobista, w odróżnieniu od służebności gruntowej, ustanawiana jest na rzecz oznaczonej osoby fizycznej, zaś jej podstawową funkcją jest zaspokojenie osobistych potrzeb uprawnionego. Ta funkcja służebności osobistych pozostaje bez związku z inną nieruchomością.

Na kluczowe różnice między tymi dwoma służebnościami wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 lipca 1980 r. (sygn. akt III CZP 45/80): „służebność osobista różni się od służebności gruntowej przede wszystkim tym, że przysługuje oznaczonej osobie fizycznej i ma zaspokoić jej potrzeby, podczas gdy służebność gruntowa jest prawem związanym z nieruchomością władnącą i stanowi jej część składową (art. 50 i 47 k.c.)”.

Służebności osobiste ze względu na swoją funkcję i osobisty charakter są prawami niezbywalnymi, ustanawianymi na rzecz osób fizycznych, wygasającymi najpóźniej ze śmiercią uprawnionego, nie można ich też nabyć przez zasiedzenie.

Służebność osobista różni się od gruntowej przede wszystkim tym, że przyznaje określone uprawnienia (np. prawo przechodzenia i przejazdu do drogi publicznej) wyłącznie indywidualnie oznaczonemu właścicielowi określonej nieruchomości (osobie fizycznej). Z kolei służebność gruntowa daje to prawo każdoczesnemu właścicielowi tej nieruchomości. Służebność osobista ma charakter niezbywalny i niedziedziczny – wygasa najpóźniej z chwilą śmierci uprawnionego. Stanowi o tym art. 300 Kodeksu cywilnego. Służebność gruntowa przynależy niejako „do gruntu”, a służebność osobista tylko do określonej, wskazanej osoby będącej właścicielem nieruchomości. Zatem co do zasady o tym, co się stanie z zajętym pod służebność kawałkiem Pani nieruchomości, przesądza to, jak brzmi treść służebności, a także jej rodzaj.

Wygaśnięcie służebności

Służebność gruntowa wygasa, jeśli nie wykonuje się jej przez 10 lat. Jeśli więc nikt nie będzie z niej korzystał przez taki okres – to ona wygaśnie. Jeśli jest to służebność gruntowa – prawo służebności przypisane jest do gruntu i jest uprawnieniem każdoczesnego właściciela nieruchomości – a więc teraz spadkobierców sąsiadki. Jeśli była to służebność osobista – przypisana sąsiadce – wygasła wraz z jej śmiercią.

W wyjątkowych przypadkach służebność może wygasnąć na mocy orzeczenia sądowego. Właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeśli wskutek zmiany stosunków stała się ona dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej (art. 294 Kodeksu cywilnego). Znieść służebność można również za wynagrodzeniem, jeśli utraciła ona dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie (art. 295 Kodeksu cywilnego). Być może od tego czasu powstały jakieś nowe drogi lub sąsiad ma inną możliwość dojazdu do swojej działki – lub być może Pani planuje coś na tej działce zrobić.

Przede wszystkim proszę sprawdzić w KW, jaka jest to służebność – jeśli nie ma metrażu, wskazuję, że służebność ta zajmuje 3 metry (na szerokość) – korzystający nie ma prawa używać Pani gruntu ponad to, co ma zasądzone. Jeśli służebność została ustanowiona bez wynagrodzenia, to na ten moment ono się nie należy i jak pisałam wyżej – należałoby spróbować zmienić treść tej służebności.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.