Konieczność sprzedaży mieszkania, do którego rodzicowi przysługuje dożywotnia służebność

Służebność mieszkania – zakres uprawnień właściciela i służebnika

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (K.c.):

„Art. 301. § 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.

§ 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.

Art. 302. [Odpowiednie stosowanie przepisów o użytkowaniu]

§ 1. Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.

§ 2. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.

Zamiana służebności na rentę

Art. 303. Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę.

„Art. 304. [Niedopuszczalność zasiedzenia]

Służebności osobistej nie można nabyć przez zasiedzenie.”

„Art. 305. Jeżeli nieruchomość obciążona służebnością osobistą została wniesiona jako wkład do rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielnia może z ważnych powodów żądać zmiany sposobu wykonywania służebności albo jej zamiany na rentę.”

Kogo mający służebność może przyjąć na mieszkanie?

Jak wskazuje się w piśmiennictwie prawnym: „sformułowanie wymieniające osoby utrzymywane nie jest ostre. Jak można założyć, mieszczą się w nim osoby, którym mający służebność mieszkania zapewnia (bez znaczenia, czy w drodze orzeczenia sądowego, czy dobrowolnie) środki egzystencji, m.in. poprzez przyjęcie do wspólnoty mieszkaniowej. Należy nadmienić, że nie muszą to być członkowie rodziny. Ustawodawca nie powiązał przecież przesłanki utrzymywania z przynależnością danej osoby do rodziny mającego służebność mieszkania. (...) Mogą natomiast w praktyce wejść w rachubę przypadki przyjęcia na mieszkanie opiekunki uprawnionego ze służebności. Pozycja konkubenta może wyczerpywać przesłankę istnienia potrzeby przy prowadzeniu gospodarstwa domowego uprawnionego ze służebności. Ponadto konkubent zazwyczaj jest równolegle osobą utrzymywaną przez mającego służebność. (...) Z komentowanego przepisu nie można wyprowadzać w drodze wnioskowania a contrario zakazu przyjmowania przez mającego służebność gości, którzy nie mieszczą się w żadnej z wymienionych w nim kategorii. Przebywanie ich w mieszkaniu nie odznacza się bowiem trwałością i realizowane jest w ramach własnego celu mieszkaniowego uprawnionego z tytułu służebności mieszkania” (Kodeks cywilny. Komentarz red. prof. dr hab. Konrad Osajda Rok: 2021).

Zatem są podstawy dla Pani ojca do twierdzenia, że wskazana przez Panią kobieta może zostać przez ojca przyjęta na mieszkanie. Ojciec może także przyjmować gości.

Umowa o zmianie miejsca służebności mieszkania

Natomiast to, co mogłaby Pani obecnie uczynić, to zawrzeć z ojcem umowę w formie notarialnej w zakresie zmiany miejsca służebności mieszkania (na inną nieruchomość należącą do Pani). Samo wynajęcie ojcu lokalu może być uznane za niewykonanie służebności, gdyż np. najem może być ojcu wypowiedziany.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.