Wysokość wynagrodzenia za służebność przesyłu gazociągu

Służebność przesyłu

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.):

„Art. 305¹ [Służebność przesyłu] Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Art. 305² [Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu]

§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Art. 305³ [Przejście na nabywcę; wygaśnięcie]

§ 1. Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1.

§ 2. Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa.

§ 3. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.

Art. 305⁴ [Odpowiednie stosowanie] Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych”.

Wysokość wynagrodzenia za służebność

Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego „w art. 305² § 2 ustawodawca nie określił kryteriów rozmiaru odpowiedniego wynagrodzenia, przez co dał sądowi pełną swobodę w dokonaniu oceny jego wysokości. Wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu nie powinno być ustalane wyłącznie w oparciu o powierzchnię pasa służebności, z którego nie może korzystać właściciel gruntu. Przedmiotem obciążenia służebnością przesyłu jest bowiem także grunt będący sferą kontrolowaną w rozumieniu przepisów § 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 26.04.2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z 2013 r., poz. 640). Ograniczenia właściciela nieruchomości obciążonej mają szerszy terytorialnie charakter powiększony o strefę ochronną, w ramach której właściciel nieruchomości nie może wykonywać w pełni wszystkich uprawnień składających się na prawo własności (np. prawo zabudowy) – postanowienie SN z 12.10.2017 r., sygn. akt IV CSK 724/16. Na zakończenie rozważań odnoszących się do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 305², podkreślić trzeba, że jest ono ściśle związane z samym ustanowieniem służebności i stanowi element postanowienia sądu o ustanowieniu służebności (B. Rakoczy, Glosa do postanowienia SN z 23.10.2013 r., sygn. akt IV CSK 30/13, poz. 115)” – zob. G. Sikorski w: Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, 2022, art. 305²).

Co powinna uwzględniać wysokość wynagrodzenia?

Wysokość wynagrodzenia powinna uwzględniać spadek wartości użytkowej nieruchomości, która będzie obciążona służebnością. Czynnikami, które mogą wywierać wpływ na jego wielkość, są:

1) charakter nieruchomości, która ma być obciążona – położenie, rodzaj, rozmiar, kształt;

2) jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a w ich braku właściwości terenu i sposób korzystania z nieruchomości sąsiednich;

3) utrata pożytków;

4) zakres ograniczenia w prawie rozporządzania, swobodnego decydowania o przeznaczeniu i zagospodarowaniu nieruchomości, która ma być obciążona;

5) zakres i sposób ingerencji przedsiębiorcy w prawa właściciela nieruchomości, która ma być obciążona;

6) zakres i sposób pozbawienia władztwa nad nieruchomością, która ma być obciążona;

7) umiejscowienie urządzeń;

8) trwałość i nieodwracalność obciążenia w dłuższej perspektywie (por. postanowienie SN z 08.02.2013 r., sygn. akt IV CSK 317/12; postanowienie SN z 27.02.2013 r., sygn. akt IV CSK 440/12).

Przykładowo w jednym z wyroków wskazano, że za zajęcie pasa 404 m² jednorazowe wynagrodzenie powinno wynosić 12 442,00 zł.

Mając na uwadze powyższe, można rekomendować zlecenie wyceny wynagrodzenia prywatnemu biegłemu. Jednak propozycję operatora za 6 tys. m² można uznać za istotnie zaniżoną.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2017 r., sygn. akt IV CSK 724/16
3. Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2013 r., sygn. akt IV CSK 30/13
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 08 luty 2013 r., sygn. akt IV CSK 317/12
5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 luty 2013 r., sygn. akt IV CSK 440/12

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.