Czy mogę się sprzeciwić ustanowieniu służebności przesyłu na mojej działce?

Roszczenie o ustanowienie służebności

Przedsiębiorca miał prawo wystąpienia z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu do sądu.

Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym. Urządzenia przesyłowe służą do przesyłania pary, gazu czy energii elektrycznej. Ich budowa i utrzymanie stanowi jeden z celów publicznych określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z art. 3051 Kodeksy cywilnego (K.c.): Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Jak stanowi art. 305² K.c. – jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Na mocy art. 305³ K.c. – służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1. Wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.

Służebność przesyłu polega na korzystaniu z obciążonego gruntu, obciążenie obejmuje dostęp, korzystanie poprzez bieżącą eksploatację, dokonywanie kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwanie awarii, wymiany urządzeń posadowionych na danej nieruchomości w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego działania sieci przesyłowej przedsiębiorstwa (postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CSK 190/11, LEX nr 1212828). Podstawowym sposobem ustanowienia służebności przesyłu jest umowa między właścicielem nieruchomości i przedsiębiorcą. Właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy, to służebność przesyłu może być na żądanie przedsiębiorcy ustanowiona przez sąd, za odpowiednim wynagrodzeniem. Wynagrodzenie ustala sąd, z reguły przy pomocy biegłego, kierując się rodzajem urządzeń i związanym z nim sposobem korzystania z nieruchomości przez uprawnionego oraz wpływem, jaki mają te urządzenia na ograniczenie wykonywania własności nieruchomości.

W uzasadnieniu postanowienia z dnia 9 lipca 2015 r., I CSK 629/14, LEX nr 1766001, Sąd Najwyższy uznał, że celem ustanowienia służebności przesyłu jest stworzenie tytułu do posadowienia na cudzym gruncie urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, gdyż jest to „warunkiem wykonywania przez niego zadań i uczestniczenia w obrocie gospodarczym przez dostarczanie odbiorcom wody i energii, albo świadczenie dla nich usług. Ustalenie tytułu do korzystania z cudzej nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych prowadzi do ograniczenia prawa właściciela nieruchomości obciążonej i powinno dotyczyć tylko takiego zakresu korzystania z jego nieruchomości, jaki okaże się niezbędny dla osiągnięcia celów, które przedsiębiorca zamierza realizować przy wykorzystaniu tych urządzeń”.

W postanowieniu z dnia 3 czerwca 2015 r., V CZ 26/15, LEX nr 1764822, SN wskazał, iż warunkiem sine qua non [koniecznym] uznania orzeczenia sądowego za rozpoznające tę istotę jest precyzyjne określenie czynności, które w wykonywaniu służebności przesyłu mógłby podejmować przedsiębiorca na nieruchomości obciążonej. Niezbędne jest dokładne określenie uprawnień przedsiębiorcy, stanowiących wykonywanie służebności przesyłu.

Celem służebności przesyłu jest przede wszystkim interes społeczny. Z uwagi na to czynności właściciela nieruchomości zmierzające bezpośrednio do odmowy ustanowienia służebności będą nieskuteczne, bo sprzeczne z interesem społecznym. Dlatego też zagwarantowano przedsiębiorcy prawo zwrócenia się do sądu o ustanowienie tego ograniczonego prawa rzeczowego w przypadku braku zgody właściciela nieruchomości.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CSK 190/11
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2015 r., I CSK 629/14
4. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2015 r., V CZ 26/15

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.