Testament z nakazem utworzenia funduszu

Forma testamentu

Zacznijmy od tego, że może Pan sporządzić zarówno testament na piśmie, jak i przed notariuszem, przy czym w tak ważnej sprawie i tak nietuzinkowej zalecam zadbać o formę aktu notarialnego, jego moc dowodowa będzie bowiem nieporównywalnie większa niż zwykła forma pisemna. Nie będzie też problemu z jego odnalezieniem po śmierci. Natomiast forma pisemna, jeśli napisze Pan wszystko odręczenie, opatrzy datą i własnoręcznym podpisem też będzie prawidłowa i ważna.

Zobowiązanie spadkobiercy do działania

Nadto, proszę pamiętać, że zastrzeżenie warunku lub terminu, uczynione przy powołaniu spadkobiercy testamentowego, uważane jest za nieistniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie spadkobiercy jest nieważne.

Art. 968 w swym paragrafie 1 wskazuje, że spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły). W Pana przypadku skorzystanie z zapisu nie jest możliwe, bowiem na dzień sporządzania testamentu nie jest Pan w stanie wskazać, na czyją rzecz mają być wypłacane stypendia / przyznawane nagrody, ustawa zaś wymaga wskazania oznaczonej osoby.

Testament z poleceniem

Natomiast art. 982 Kodeksu cywilnego stanowi, że spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Owe nakazanie spadkobiercy testamentowemu utworzenia specjalnego funduszu stypendialnego lub funduszu nagród, z którego spadkobierca powinien za osiągnięcia naukowo-badawcze z zakresu zainteresowań spadkodawcy przydzielać stypendia lub nagrody, spełnia kryteria do uznania za polecenie, które można zapisać w testamencie.

Art. 985 Kodeksu cywilnego wskazuje, że wykonania polecenia może żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem. Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy organ państwowy.

Jeśli zatem obawia się Pan, że spadkobierca, na którego nałoży Pan ww. polecenie w testamencie, nie wykona go, warto powołać wykonawcę testamentu, który będzie władny żądać wykonania polecenia. Art. 986 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że spadkodawca może w testamencie powołać wykonawcę lub wykonawców testamentu. Spadkodawca może powołać wykonawcę testamentu do sprawowania zarządu spadkiem, jego zorganizowaną częścią lub nawet tylko oznaczonym składnikiem spadku.

Przepisanie majątku w testamencie

Generalnie więc nie może Pan w testamencie zapisać majątku na rzecz spadkobiercy pod warunkiem, że utworzy fundusz. Może Pan natomiast zapisać konkretne składniki majątku, komu chce, zaś na jednego z nich nałożyć polecenie utworzenia funduszu, opisując, z jakich składników ma to nastąpić i jak ma ów fundusz działać, a nadto ustanowić wykonawcę testamentu, który zadba o spełnienie polecenia.

Zgodnie z wyrokiem SA w Lublinie z 25 stycznia 2018 r., sygn. akt I ACa 300/17: „W odróżnieniu od zapisu, polecenie uregulowane w art. 982 k.c. jest takim rozrządzeniem testamentowym, które nakłada na spadkobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, bez czynienia kogokolwiek wierzycielem. Polecenie nie kreuje zatem stosunku zobowiązaniowego i nie stwarza roszczenia o jego realizację na drodze sadowej”. Natomiast zgodnie z postanowieniem SN z 19 kwietnia 2002 r. III CZP 19/02: ,, Zarówno gdy chodzi o polecenie przy darowiźnie, jak i przy poleceniu testamentowym, określony krąg podmiotów może domagać się od obciążonego powinnego zachowania się wynikającego z treści polecenia, jednak podmioty te nie mogą skorzystać z przymusu państwowego w celu zmuszenia obciążonego do takiego zachowania się”.

Musi Pan być tego świadom, decydując się na testament z poleceniem.

Utworzenie fundacji w testamencie

Natomiast może Pan w testamencie utworzyć fundację. Jeśli ustanowienie fundacji następuje w testamencie, nie musi zostać zachowana forma aktu notarialnego i jest to tak naprawdę jedyny wyjątek od zasady, że oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji musi zostać złożone w formie aktu notarialnego. Jeśli spadkodawca jako fundator ustanowi w testamencie fundację, ale nie ustali od razu jej statutu i nie upoważni do jego ustalenia żadnej osoby, zastosowanie odpowiednio znajdą właśnie cytowane wyżej przepisy Kodeksu cywilnego o poleceniu. Fundacja, która zostanie ustanowiona w testamencie, może być spadkobiercą, ale pod warunkiem, że zostanie wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w ciągu 2 lat od dnia ogłoszenia testamentu.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.