• Data: 2024-12-29 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Otrzymałam pismo w sprawie zezwolenia firmie energetycznej na przeprowadzenie linii energetycznej (kabla podziemnego) przez moją posesję. Obecnie na tym polu są wykonywane prace rolnicze i nie wyrażę zgody na żadne przekopy. Co więcej, mam inne plany co do zagospodarowania tego gruntu i instalacje w ziemi będą stanowić problem. Do tego forma przejęcia mojego kawałka ziemi, jaką proponuje energetyka, jest dla mnie niekorzystna. Proszę mi doradzić, jak skutecznie odmówić, aby w przyszłości ta firma nie zmusiła mnie do oddania tego kawałka na ich użytkowanie? Do wglądu ich pismo, co powinnam odpisać?
W pierwszej kolejności warto, aby znała Pani regulacje prawne, które dotyczą służebności przesyłu. Podstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na zapytanie stanowi ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2023r., poz. 1610). Zgodnie z art. 3051 Kodeksu cywilnego (K.c.): Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Służebność przesyłu jest służebnością o charakterze czynnym, na jej podstawie przedsiębiorca przesyłowy pozyskuje uprawnienia do korzystania z cudzej nieruchomości. Treść służebności przesyłu nie została szczegółowo sprecyzowana przez ustawodawcę, który nakazuje ją ustalać pod kątem przeznaczenia urządzeń przesyłowych, a konkretyzowanie treści służebności następuje przy jej ustanowieniu. Treść służebności przesyłu powinna być ustalona w taki sposób, aby w pełni umożliwić korzystanie z urządzeń. W konkretnym przypadku treść służebności może być określana szczegółowo (poprzez szczegółowe wyliczenie uprawnień przedsiębiorcy), a niekiedy następuje to poprzez ogólne odwołanie się do przeznaczenia urządzeń przesyłowych. Na treść służebności przesyłu składają się uprawnienia do posadowienia urządzeń przesyłowych na cudzej nieruchomości, ich utrzymywania, eksploatacji i konserwacji, a ponadto usuwania awarii związanych z urządzeniami przesyłowymi przez pracowników przedsiębiorcy. W zakresie urządzeń jeszcze nieistniejących treść służebności stanowi prawo do ich budowy, a także wstępu na cudzą nieruchomość w tym celu. Prawo do rozbudowy urządzeń przesyłowych, jeżeli nie zostało zastrzeżone przy powstaniu służebności, nie stanowi treści służebności w przypadku, gdy rozbudowa urządzeń przesyłowych wiąże się ze zmianą rodzaju czy właściwości urządzeń określonych w umowie o ustanowienie służebności przesyłu. Uprawnienia przedsiębiorcy przesyłowego nabywane przez ustanowienie służebności przesyłu odnoszą się nie tylko do nieruchomości bezpośrednio pod/nad urządzeniami, lecz także do tzw. pasa służebności. Pas służebności obejmuje strefę ochronną, o ile istnieje potrzeba jej ustanowienia.
Pismo, które Pani otrzymała, jest próbą polubownego załatwienia sprawy, czyli zawarcia z Panią porozumienia. Jeśli odmówi Pani zawarcia porozumienia, przedsiębiorca będzie mógł wystąpić do sądu o ustanowienie służebności. Stanowi o tym art. 3052 K.c., w którym czytamy:
§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
Umowny sposób powstania służebności jest sposobem pożądanym. Z uwagi na to, że nabycie służebności przesyłu przez przedsiębiorcę może być w okolicznościach danej sprawy absolutnie konieczne, ustawodawca zalicza służebność przesyłu do tzw. służebności przymusowych, umożliwiając pozyskanie tego prawa także na skutek postanowienia sądowego wydanego w trybie nieprocesowym. Możliwość żądania ustanowienia służebności przesyłu w trybie sądowym może być związana z nabywaniem uprawnień dotyczących urządzeń przesyłowych już istniejących, jak również planowanych do budowy, po spełnieniu przesłanek. Podstawową przesłanką powstania roszczenia przedsiębiorcy o ustanowienie służebności przesyłu jest odmowa jej ustanowienia przez właściciela nieruchomości. Za odmowę należy także uznawać brak porozumienia w trybie prowadzonych negocjacji co do zawarcia umowy, a także co do jej niektórych elementów, najczęściej wynagrodzenia za służebność. Kolejną przesłanką ustanowienia służebności przesyłu w trybie sądowym jest istnienie stanu, w którym jej ustanowienie jest konieczne dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych. Istnienie urządzeń przesyłowych lub zamiar ich wybudowania na cudzych nieruchomościach, przy woli właściwego z nich korzystania, czyni zasadnym żądanie ustanowienia służebności przesyłu. Sprawy o ustanowienie służebności przesyłu, prowadzone w postępowaniu nieprocesowym, wszczynane są po złożeniu wniosku o ustanowienie służebności przesyłu przez przedsiębiorcę przesyłowego lub właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości. Właściwy rzeczowo jest sąd rejonowy miejsca położenia nieruchomości, na której istnieją lub mają być posadowione urządzenia przesyłowe.
Aktualnie powinna Pani skierować pismo do przedsiębiorcy, w których wskaże, że nie widzi Pani możliwości zawarcia porozumienia, ponieważ:
Przykład 1
Pan Jan, właściciel działki budowlanej, otrzymał pismo od lokalnej firmy gazowniczej z prośbą o zgodę na przeprowadzenie rurociągu przez jego posesję. Firma nie zaproponowała adekwatnego wynagrodzenia ani nie przedstawiła dokładnego planu prac. Pan Jan skierował pismo zwrotne, w którym odmówił zgody na proponowane warunki, wskazując na brak szczegółowych uzgodnień i zaproponował negocjacje. Ostatecznie firma zgodziła się na korzystniejsze warunki.
Przykład 2
Pani Maria, właścicielka gospodarstwa rolnego, dowiedziała się, że przedsiębiorstwo energetyczne zamierza przeprowadzić linie wysokiego napięcia przez jej pole. Obawiając się utraty wartości ziemi oraz utrudnień w uprawie, postanowiła odmówić zgody na ustanowienie służebności przesyłu. Z pomocą prawnika udowodniła, że istnieją alternatywne trasy przebiegu linii, które nie naruszają jej praw. Firma wycofała się z planów.
Przykład 3
Rodzina Kowalskich kupiła działkę rekreacyjną z planem budowy domku letniskowego. Wkrótce otrzymali pismo od przedsiębiorstwa wodociągowego, które chciało zainstalować podziemny przewód biegnący przez ich posesję. Obawiając się ograniczeń w użytkowaniu działki, Kowalscy odpowiedzieli, że nie wyrażają zgody i zażądali szczegółowej analizy wpływu prac na ich inwestycję. Po konsultacjach firma zmieniła trasę przewodów.
Służebność przesyłu to istotne narzędzie pozwalające przedsiębiorstwom na korzystanie z prywatnych nieruchomości w celach infrastrukturalnych, jednak właściciele mają prawo negocjować warunki lub odmówić niekorzystnych propozycji. Zrozumienie przepisów prawa oraz umiejętność skutecznej komunikacji z przedsiębiorcą mogą pomóc w ochronie interesów właściciela nieruchomości. W przypadku sporu warto skorzystać z pomocy prawnej, aby zadbać o swoje prawa i ewentualne odszkodowanie.
Jeśli potrzebujesz pomocy w negocjacjach z przedsiębiorstwem przesyłowym lub przygotowaniu odpowiedzi na pismo dotyczące służebności przesyłu, skontaktuj się z nami. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
