• Data: 2024-10-12 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Tata ma służebność u siostry, która jest właścicielem domu. Tata w akcie notarialnym ma zapisaną służebność parteru w całości. Mieszkam obecnie z tatą, jednak siostra nachodzi mnie i żąda, żebym wyprowadziła się z dziećmi od taty. Czy siostra oraz szwagier mają prawo wchodzić pod naszą nieobecność do domu? Oczywiście mówię o części, która jest częścią służebności taty. Jak mogę udowodnić, że pomagam tacie w prowadzeniu gospodarstwa domowego, ja opłacam wszystkie rachunki taty, sprzątam oraz robię mu zakupy? Czy troska o tatę w jego części domu umożliwia mi mieszkanie z nim?
Uprzejmie wskazuję, że podstawą prawną do udzielenie odpowiedzi na Pani zapytanie jest ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 296 Kodeku cywilnego „nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista)”. Nadto w oparciu o art. 298 Kodeksu cywilnego „zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych”. Jeżeli na rzecz taty została ustanowiona służebność mieszkania, to zgodnie z art. 301 § 1 Kodeksu cywilnego mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
Uprawnienie takiej osoby, która ma pomagać w prowadzeniu gospodarstwa domowego, do zajmowania pomieszczeń objętych służebnością mieszkania nie może jednak trwać niezależnie od tego, czy sam uprawniony korzysta z przysługującej mu służebności. Uprawnienie „innej osoby” (art. 301 § 1 zdanie drugie) do zajmowania bezpłatnie pomieszczeń należących do osoby mającej służebność mieszkania jest uprawnieniem ściśle związanym z korzystaniem przez nią ze służebności mieszkania obejmującej te pomieszczenia i dlatego zależy od tego, czy mający służebność ją wykonuje (wyrok SN z dnia 12 stycznia 2006 r., sygn. akt II CK 341/05, z glosą A. Sylwestrzak, GSP – Prz. Orz. 2008, nr 1, poz. 4). Wynagrodzenie za korzystanie bez tytułu prawnego z pomieszczeń wchodzących w skład należącej do niego nieruchomości powinno być ocenione na podstawie przepisów o rozliczeniach pomiędzy właścicielem a posiadaczem rzeczy. Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że jeżeli pomaga Pani tacie w prowadzeniu gospodarstwa domowego (a z opisu wynika, że tak jest w rzeczywistości), to Pani tata mógł przyjąć Panią na mieszkanie.
Z uwagi na to, że Pani tata ma prawo do użytkowania tych pomieszczeń, Pani siostra nie powinna do nich wchodzić pod Państwa nieobecność. W ten sposób może narazić się na naruszenie miru domowego.
Odnośnie udowodnienia, że Pani pomaga tacie przy prowadzeniu gospodarstwa domowego, to istotnymi dowodami na potwierdzenie tych okoliczności będą świadkowie, którzy wiedzą o tym, że Pani mieszka razem z tatą, wiedzą, że Pani mieszka razem z tatą i że pomaga mu Pani w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Jeżeli chodzi o potwierdzenie, że to Pani dokonuje płatności, to warto, aby dokonywała ich Pani ze swojego numeru rachunku bankowego i zapisywała takie potwierdzenia przelewu. Natomiast jeżeli przekazuje Pani środki tacie na pokrycie opłat, to warto odbierać pisemne oświadczenia, że taka kwota została przez Panią przekazana i na jaki cel.
Służebność mieszkania dla osoby starszej. Pan Jan, emeryt, przekazał swoje mieszkanie synowi, jednocześnie ustanawiając na swoją rzecz służebność osobistą mieszkania. Dzięki temu, choć nieruchomość formalnie należy do syna, Jan ma prawo dożywotniego użytkowania części mieszkania, w której mieszka, bez obaw o utratę dachu nad głową.
Pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Pani Anna, mieszkając z ojcem, pomaga mu w codziennych obowiązkach domowych. Dzięki temu ojciec posiadający służebność mieszkania mógł przyjąć Annę do wspólnego mieszkania, co ułatwia im wspólne funkcjonowanie i organizację gospodarstwa.
Służebność dla małżonka. Pan Marek nabył dom, w którym mieszkał wcześniej z żoną. W ramach służebności osobistej ustanowił dla swojej żony prawo do zamieszkania w części domu, nawet po rozwodzie. Dzięki temu była żona może bez przeszkód nadal mieszkać w tej części domu, mimo że nie jest już właścicielką nieruchomości.
Służebność osobista to prawo przyznawane określonej osobie do korzystania z nieruchomości, zazwyczaj w formie zamieszkania. Służebność jest ściśle związana z potrzebami osoby uprawnionej i może obejmować również pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego, co podlega szczególnym regulacjom prawnym.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w sprawach dotyczących służebności osobistej lub gruntowej? Nasza kancelaria oferuje profesjonalne doradztwo w zakresie ustanawiania, zmiany oraz ochrony praw wynikających z tytułu służebności. Pomożemy w wyjaśnieniu kwestii związanych z korzystaniem z nieruchomości, sporządzaniem umów, a także reprezentacją w przypadku sporów sądowych. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc prawną dostosowaną do Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika