• Autor: Małgorzata Rybarczyk
Od 2011 r. jestem właścicielem działki rolnej. W latach dziewięćdziesiątych moi rodzice dzierżawili te grunty, a potem zostali ich właścicielami. Od lat siedemdziesiątych na działce znajdują się dwa słupy energetyczne. Czy mogę ubiegać się o jakieś odszkodowanie? Słupy znajdują się na środku działki i stanowią przeszkodę dla maszyn podczas prac w polu.
Ponieważ nie posiada Pan żadnych dokumentów odnośnie słupów posadowionych na należącej do Pana działce, spróbuję podpowiedzieć Panu kilka rozwiązań, które będzie mógł Pan podjąć, choć będzie Pan musiał dostosować swoje działania do stanu faktycznego, który uda się Panu ustalić.
Teoretycznie przysługują Panu następujące roszczenia.
1. Odszkodowanie od firmy przesyłowej za bezumowne korzystanie z należącej do Pana działki. Odszkodowania takiego mógłby Pan jedynie dochodzić za okres ostatnich dziesięciu lat (okres przedawnienia roszczeń), o ile przez cały ten okres byłby Pan właścicielem działki, niezależnie od daty umieszczenia urządzeń przesyłowych, w tym słupów energetycznych na terenie działki. Ponieważ pisał Pan, że jest Pan właścicielem działki od 2011 r., to tylko za okres ostatnich 2 lat będzie Pan mógł dochodzić odszkodowania. Przy obliczaniu wysokości odszkodowania za słupy energetyczne uwzględnia się nie całą działkę, ale jedynie pas, który jest wyłączony z gospodarowania i użytkowania z powodu znajdujących się tam urządzeń (czyli obszar, na którym nie może Pan uprawiać ziemi lub budować domu itp.) oraz obszar, który jest niezbędny do zapewnienia dostępu do tych urządzeń, na przykład podczas awarii, lub droga dojazdowa do słupów energetycznych. Do obszaru wyłączonego z gospodarowania wlicza się także obszar zajęty przez linie napowietrzne rozciągnięte pomiędzy słupami. Wysokość tego odszkodowania oblicza się w oparciu o średni czynsz dzierżawny metra kwadratowego działek o analogicznym zagospodarowaniu w Pana okolicy. Przy obliczaniu wysokości odszkodowania warto zdać się na opinię doświadczonego rzeczoznawcy nieruchomości i zlecić mu wykonanie operatu szacunkowego.
2. Poza odszkodowaniem przysługuje Panu także prawo żądania przebudowy urządzeń, na przykład poprzez likwidację słupów energetycznych, linii napowietrznych i przeprowadzenie kabla ziemią lub taką zmianę ich posadowienia, która miałaby się przyczynić do zwiększenia funkcjonalności posiadanej przez Pana nieruchomości. Ewentualnie może Pan żądać wykupu terenu zajętego pod słupami energetycznymi posadowionymi na Pana nieruchomości, jeśli w istotny sposób uniemożliwiają one Panu korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy albo zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem.
3. Może Pan także podjąć kroki w celu ustanowienia na Pana gruncie służebności przesyłu wpisanej do księgi wieczystej. Służebność taką regulują przepisy Kodeksu cywilnego (od art. 3051 do art. 3054). Służebność taka oczywiście zostałaby ustanowiona za stosownym wynagrodzeniem dla Pana. Przy obliczaniu wysokości tego wynagrodzenia przydatna będzie opinia rzeczoznawcy majątkowego, o której wspominałam już wcześniej.
Wszystkie ww. uprawnienia doznają jednakże ograniczenia w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo przesyłowe wykaże, że miało zgodę poprzedniego właściciela nieruchomości lub odpowiednią decyzję administracyjną na posadowienie słupów na Pana działce. Jednak w praktyce bardzo rzadko się zdarza, aby przedsiębiorstwa przesyłowe dysponowały odpowiednimi dokumentami. Częściej w przypadku, gdy sprawa dotyczy starych linii i instalacji, powołują się one na zarzut zasiedzenia służebności. Okres zasiedzenia wynosi 20 lat, gdy przedsiębiorstwo przesyłowe jest w dobrej wierze (np. dysponuje jakąś szczątkową dokumentacją, która wskazywałaby na to, że była podstawą do posadowienia linii energetycznej i słupów na Pana gruncie) albo 30 lat, gdy przedsiębiorstwo przesyłowe jest w złej wierze. Jak długo przedsiębiorstwo przesyłowe nie legitymuje się stosownym orzeczeniem sądu, które stałoby się podstawą do wpisania służebności do księgi wieczystej, tak długo może Pan podejmować kroki mające na celu uregulowanie tej kwestii.
W tym celu powinien Pan podjąć następujące kroki:
Szanse powodzenia zależą w dużej mierze od tego, jak precyzyjnie uda się Panu ustalić podstawę prawną i datę posadowienia urządzeń na Pańskim gruncie.
*Stan prawny z dnia 22.01.2013 r.
Rolnik i słup na środku pola
Pan Jan, rolnik z Małopolski, odziedziczył po rodzicach gospodarstwo rolne. Na środku jednego z pól stał słup wysokiego napięcia, utrudniając mu orkę i siew. Słup stał tam „od zawsze”, bez żadnej umowy z poprzednimi właścicielami. Pan Jan, po konsultacji z prawnikiem, wystąpił do operatora sieci o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu. Udało mu się uzyskać rekompensatę za ostatnie 10 lat, a także wynegocjować przeniesienie słupa w dogodniejsze miejsce, co znacząco poprawiło komfort pracy na roli. Ten przykład pokazuje, że nawet w przypadku braku formalnych dokumentów, można dochodzić swoich praw.
Działka budowlana z „niespodzianką”
Pani Anna kupiła atrakcyjną działkę budowlaną pod miastem. Podczas prac geodezyjnych okazało się, że przez róg działki przebiega napowietrzna linia energetyczna, uniemożliwiając budowę domu zgodnie z projektem. Pani Anna, po sprawdzeniu w dokumentach, stwierdziła brak jakichkolwiek zapisów o służebności. Zgłosiła się do operatora sieci z żądaniem usunięcia linii. Po negocjacjach, firma energetyczna zgodziła się na zakopanie kabla w ziemi, co umożliwiło realizację inwestycji. Ten przykład ilustruje, jak ważne jest dokładne sprawdzenie stanu prawnego nieruchomości przed zakupem i jakie możliwości daje negocjacja z operatorem.
Spadek z problemem
Pan Piotr odziedziczył po dziadku działkę rekreacyjną. Na działce stał stary, drewniany słup niskiego napięcia, zagrażający bezpieczeństwu. Okazało się, że słup został postawiony jeszcze przed wojną, bez żadnych formalnych pozwoleń. Pan Piotr wystąpił do operatora sieci o jego usunięcie i wymianę na nowoczesny, bezpieczny słup. Operator początkowo odmawiał, powołując się na zasiedzenie służebności. Jednak po przedstawieniu dowodów na zły stan techniczny słupa i zagrożenie, jakie stwarzał, firma energetyczna zgodziła się na wymianę na swój koszt. Ten przykład pokazuje, że argumenty związane z bezpieczeństwem mogą być skuteczne w negocjacjach z operatorem.
Obecność słupów energetycznych na działce, zwłaszcza bez uregulowanego stanu prawnego, może stanowić podstawę do ubiegania się o odszkodowanie od operatora sieci. Właścicielowi przysługuje prawo do rekompensaty za bezumowne korzystanie z gruntu, a w pewnych sytuacjach nawet do żądania zmiany lokalizacji urządzeń. Kluczowe jest ustalenie, czy istnieje jakakolwiek umowa lub decyzja administracyjna legalizująca posadowienie słupów. W przypadku ich braku, warto rozważyć wezwanie operatora do uregulowania sytuacji, a w razie potrzeby skierowanie sprawy na drogę sądową.
Potrzebujesz porady prawnej w sprawie słupów energetycznych na Twojej działce? Oferujemy konsultacje prawne online, podczas których analizujemy dokumenty, oceniamy Twoją sytuację prawną i doradzamy, jakie kroki podjąć, aby uzyskać należne odszkodowanie lub uregulować stan prawny. Skontaktuj się z nami, aby umówić dogodny termin konsultacji i uzyskać profesjonalną pomoc bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Małgorzata Rybarczyk
Zapytaj prawnika