• Autor: Eliza Rumowska
Dostałam od mamy dom z zapisem „dożywotniej służebności polegającą na prawie do bezpłatnego i wyłącznego zajmowania przez nią jednego z pokoi o powierzchni X wraz z prawem do korzystania z kuchni i łazienki” – i tyle, koniec zapisu. Siostra mieszkająca obok nie chce mi pomagać w opiece nad chorą matka, twierdząc, że skoro mam służebność, to ciężar opieki nad matką spada wyłącznie na mnie. Czy ma rację?
Oczywiście siostra nie ma racji. Z cytowanego zapisu wynika tylko to, co wynika, a zastosowanie Kodeksu cywilnego niczego w tym temacie nie zmienia, a jedynie uszczegóławia następująco:
„Art. 296. [Służebność osobista]
Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).
Art. 297. [Odpowiednie stosowanie]
Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.
Art. 298. [Zakres i sposób wykonywania]
Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.
Art. 299. [Wygaśnięcie]
Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.
Art. 300. [Niezbywalność]
Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.
Zobacz też: Mieszkanie za opiekę nad rodzicem
Art. 301. [Służebność mieszkania]
§ 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
§ 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.
Art. 302. [Odpowiednie stosowanie przepisów o użytkowaniu]
§ 1. Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.
§ 2. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.
Art. 303. [Zamiana służebności na rentę]
Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę”.
Natomiast Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi:
„Art. 87. [Obowiązek wzajemnego szacunku i wspierania się]
Rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się.”
A także:
„Art. 128. [Treść obowiązku alimentacyjnego]
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Art. 129. [Kolejność]
§ 1. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.
§ 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym”.
Dlatego obie powinniście podzielić się obowiązkami w sprawowaniu opieki nad mama, a gdy jest to niemożliwe – osoba niemogąca sprawować sama opieki – może sfinansować pomoc przy mamie (np. opiekunkę).
Z samej służebności bowiem tak sformułowanej nie wynika obowiązek utrzymania i opieki nad dożywotnikiem, który spada w tym przypadku na dzieci dożywotniczki.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, udzielała porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika