Czy wodociągi mogą walczyć o zasiedzenie gruntu?

Pan Dariusz w 1990 r. nabył nieruchomość. Przez teren jego10-arowej działki jest poprowadzony znacznej wielkości (2 × rura 1400 cm) kanał ściekowy i dzieli działkę na pół. W związku z tym pan Dariusz zadał nam dwa pytania: „Czy mogę żądać od wodociągów miejskich ustalenia służebności gruntu, a co za tym idzie rekompensaty finansowej? Czy wodociągi mogą walczyć o zasiedzenie?”.

Zasiedzenie służebności przesyłu

W opisanej sprawie istotna dla ustanowienia służebności czy też stwierdzenia jej nabycia przez zasiedzenie jest nie tyle data nabycia przez pana Dariusza nieruchomości, ile data posadowienia na tym gruncie urządzeń przesyłowych, o których mowa w art. 49 Kodeksu cywilnego, i posiadana w tym zakresie przez operatora dokumentacja projektowo-budowlana.

Dlatego warto w pierwszej kolejności wezwać przedsiębiorstwo do wykazania, na jakiej podstawie i od kiedy posadowiono owe magistrale przesyłowe. Dopiero na podstawie tych informacji można zdecydować, jakie szanse powodzenia ma wniosek o ustanowienie służebności przesyłu, a jakie szanse ma operator w zakresie zasiedzenia tej służebności.

Służebność przesyłu

Kodeks cywilny w zakresie regulacji tych instytucji (służebności przesyłu i zasiedzenia) stanowi:

„Art. 305¹ [Służebność przesyłu]

Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Art. 305² [Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu]

§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Art. 305³ [Przejście na nabywcę; wygaśnięcie]

§ 1. Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1.

§ 2. Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa.

§ 3. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.

Art. 305⁴ [Odpowiednie stosowanie]

Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych”.

Co powoduje zastosowanie poniższej reguły:

„Art. 292 [Zasiedzenie służebności gruntowej]

Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio”, tzn. odpowiednio stosuje się instytucję zasiedzenia nieruchomości wg poniższych regulacji:

„Art. 172 [Przesłanki zasiedzenia]

§ 1. Posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

§ 3. (uchylony).

Art. 173 [Bieg zasiedzenia w stosunku do małoletniego]

Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela.

Art. 174 [Zasiedzenie ruchomości]

§ 1. Posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

Art. 175 [Odpowiednie stosowanie przepisów o przedawnieniu]

Do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.

Art. 176 [Doliczenie posiadania poprzednika]

§ 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza”.

Pan Dariusz powinien więc na podstawie tych przepisów wezwać operatora do pisemnego określenia wskazanych przeze mnie istotnych okoliczności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.