Służebność osobista w zamian za spłatę
• Autor: Eliza Rumowska
Jestem współwłaścicielką mieszkania z moim byłym mężem. Chcę ustanowić służebność osobistą dla byłych teściów. Czy mogę ograniczyć służebność do możliwości spłaty przez teściów mojej części mieszkania w ciągu 5 lat za cenę przyrzeczoną?
Ustanowienie służebności osobistej na rzecz teściów za wynagrodzeniem
Jak rozumiem – oczekuje Pani odpłatności za służebność ustanowioną na rzecz byłych teściów (rodziców byłego męża). Oczywiście ma Pani do tego prawo, o ile każda z zainteresowanych stron na taką umowę się zgodzi, bowiem służebnicy zazwyczaj liczą na nieodpłatne ustanowienie służebności. Jednak regulacje kodeksowe tego nie zabraniają, bowiem Kodeks cywilny reguluje służebność osobista następująco:
„Rozdział II
Służebności osobiste
Art. 296. Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).
Art. 297. Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.
Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania
Art. 298. Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.
Art. 299. Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.
Art. 300. Służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.
Art. 301. § 1. Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.
§ 2. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi.
Art. 302. § 1. Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.
§ 2. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.
Art. 303. Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę.
Art. 304. Służebności osobistej nie można nabyć przez zasiedzenie.
Art. 305. Jeżeli nieruchomość obciążona służebnością osobistą została wniesiona jako wkład do rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielnia może z ważnych powodów żądać zmiany sposobu wykonywania służebności albo jej zamiany na rentę”.
Jednak musi Pani pamiętać i zwrócić uwagę na istotę odpłatności służebności, która nie może być określona jako spłata z majątku dorobkowego (współwłasności). To zobowiązanie – spłata wobec Pani – jest zobowiązaniem syna służebników (Pani byłego męża). Ważne więc jest odpowiednie sformułowanie aktu notarialnego, w którym syn służebników zobowiąże się do spłaty i zostanie to przeliczone na wynagrodzenie za służebność płacone i dobrowolnie przejęte do realizacji przez dożywotników (jego rodziców).
Przykłady
Pani Maria po rozwodzie pozostała współwłaścicielką mieszkania wraz z byłym mężem. Teściowie, którzy przez lata wspierali ich finansowo, poprosili o możliwość zamieszkania w lokalu. Maria zgodziła się, pod warunkiem, że spłacą jej udział w ciągu pięciu lat – uzgodniono to w akcie notarialnym jako wynagrodzenie za ustanowioną służebność.
Pan Andrzej, po sprzedaży połowy mieszkania swojej byłej żonie, pozwolił jej rodzicom mieszkać w lokalu w ramach służebności osobistej. W zamian rodzice byłej żony zobowiązali się do spłaty jego części wartości nieruchomości według ceny ustalonej między stronami.
Pani Joanna chciała pomóc byłym teściom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. Ustanowiła im służebność mieszkania w swoim udziale, ale pod warunkiem, że przez pięć lat będą regularnie spłacać jej kwotę odpowiadającą wartości tej części – z zabezpieczeniem tego zobowiązania w formie aktu notarialnego.
Podsumowanie
Ustanowienie służebności osobistej w zamian za spłatę udziału w nieruchomości jest możliwe, o ile strony zgodnie ustalą warunki i odpowiednio je sformułują w akcie notarialnym. Choć służebność osobista zazwyczaj kojarzy się z nieodpłatnym korzystaniem z lokalu, prawo dopuszcza jej odpłatny charakter. Kluczowe jest, by świadczenie teściów nie było traktowane jako spłata majątku wspólnego, lecz jako wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości, dobrowolnie przez nich przyjęte i zabezpieczone prawnie.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej w podobnej sprawie? Skorzystaj z naszej usługi porad online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Prawnik przeanalizuje Twoją sytuację i zaproponuje najlepsze rozwiązanie, a jeśli trzeba, pomoże też przygotować odpowiednią treść umowy lub aktu notarialnego.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, udzielała porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Służebność drogi, zagrodzenie i kwestie związane z podłączeniem prądu na działce
» Odszkodowanie za ukrytą kanalizację na działce
» Jak określić wartość przedmiotu sporu w sprawie o zasiedzenie drogi koniecznej?
» Jak zabezpieczyć prawo do służebności po śmierci właściciela mieszkania bez księgi wieczystej?
» Służebność mieszkania jako ochrona dla małżonka, jak uniknąć konfliktów po śmierci?
Polecamy
- Zmuszenie gminy do przygotowania drogi dojazdowej do działki budowlanej
- Czy muszę wyrazić zgodę na przeprowadzenie kabla na mojej ziemi?
- Przesunięcie słupa elektrycznego na koszt zakładu energetycznego
- Przesunięcie słupa do granicy działki a pokrycie kosztów przez energetykę
- Linie średniego napięcia na posesji
- Minimalna szerokość drogi dojazdowej - 3 m czy 5 m?
Popularne w dziale
Zadaj pytanie »
- Odpłatna i nieodpłatna służebność mieszkania
- Kto ponosi opłaty za nieruchomość przy nieodpłatnej służebności?
- Służebność mieszkania a płacenie rachunków - kto płaci za media, właściciel czy służebnik?
- Notarialna umowa dożywocia zamyka roszczenia rodzeństwa
- Przepisanie domu za opiekę a zachowek
- Wykreślenie dożywocia z księgi wieczystej
