Jak doprowadzić do zniesienia służebności drogi?

Kiedy można znieść służebność gruntową?

Słusznie Pan zauważył, że pojawia się możliwość zniesienia służebności gruntowej. Zgodnie bowiem z art. 293 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.

§ 2. Jeżeli treść służebności gruntowej polega na obowiązku nieczynienia, przepis powyższy stosuje się tylko wtedy, gdy na nieruchomości obciążonej istnieje od lat dziesięciu stan rzeczy sprzeczny z treścią służebności”.

Wykreślenie służebności gruntowej z księgi wieczystej

Służebność gruntowa już wygasła. Pozostaje jeszcze „potwierdzić to sądownie”, a później wykreślić z księgi wieczystej (jeśli miał miejsce wpis), proszę bowiem pamiętać o bardzo ważnym orzeczeniu sądowym: „Jeżeli służebność była wpisana do księgi wieczystej i mimo wygaśnięcia nie została wykreślona, nabywca nieruchomości władnącej może nabyć - dzięki działaniu rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 5 u.k.w.h.) – służebność gruntową, mimo że wygasła ona wskutek jej niewykonywania” (Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 8 kwietnia 1983 r., sygn. akt III CZP 8/83, LexPolonica nr 296487, OSNCP 1983, nr 11, poz. 173).

W celu uregulowania sytuacji prawnej należy skorzystać z art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego: „powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny”.

Należy w takim pozwie wykazać interes prawny. Istnieje on, gdy „została zagrożona sfera prawna lub prawa (niepewność obiektywna, a nie subiektywna wynikająca z odczuć powoda)” (H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2012, s. 358). Ma Pan zatem interes prawny, aby żądać ustalenia, że doszło do wygaśnięcia służebności.

Pozew do sądu o zniesienie służebności

Roszczenia z art. 189 realizujemy w trybie procesowym, a w pozwie należy oznaczyć:

1. Powoda (właściciele nieruchomości obciążonej) oraz pozwanych (właściciele nieruchomości władnącej).
2. Wartość przedmiotu sporu – będzie to wartość służebności, W akcie notarialnym ustanawiającym służebność powinna być wskazana skapitalizowana wartość służebności. Jeśli polegała ona na świadczeniach powtarzających się, to wtedy wartość przedmiotu sporu ustalamy zgodnie z art. 22 Kodeksu postępowania cywilnego: „w sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok – za cały czas ich trwania”.

Gdyby taka wartość w ogóle nie została określona w akcie notarialnym, to należy posiłkować się art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn: „roczną wartość użytkowania i służebności ustala się w wysokości 4 % wartości rzeczy oddanej w użytkowanie lub obciążonej służebnością”.

W pozwie należy zawrzeć liczne wnioski:

1. najważniejszy – o ustalenie, że doszło do wygaśnięcia służebności gruntowej polegającej na …, na działce gruntu …, dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w … prowadzi księgę wieczystą … – wskutek niewykonywania przez lat dziesięć;
2. wnioski dowodowe – wypis z księgi wieczystej, akt notarialny, świadkowie (teza dowodowa jest ważna, ich adresy).

Jeżeli chodzi o właściwość rzeczową sądu, to będzie to sąd rejonowy, chyba że wartość przedmiotu sporu (o której pisałem wcześniej) przekracza 75 tys. zł – wtedy sądem właściwym będzie sąd okręgowy.

Jeżeli chodzi o właściwość miejscową, to jest ona ustalana według miejsca położenia nieruchomości obciążonej (czyli Pana) zgodnie z art. 38 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

„§ 1. Powództwo o własność lub o inne prawa rzeczowe na nieruchomości, jak również powództwo o posiadanie nieruchomości można wytoczyć wyłącznie przed sąd miejsca jej położenia. Jeżeli przedmiotem sporu jest służebność gruntowa, właściwość oznacza sięwedług położenia nieruchomości obciążonej.

§ 2. Właściwość powyższa rozciąga się na roszczenia osobiste związane z prawami rzeczowymi i dochodzone łącznie z nimi przeciwko temu samemu pozwanemu”.

Opłata od takiego pozwu według art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pobierana jest w wysokości 5% liczonej od wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł. Jeżeli wykaże Pan w specjalnym wniosku i oświadczeniu o stanie majątkowym, że nie jest Pan wstanie uiścić tej opłaty, sąd zwolni Pana z obowiązku ponoszenia kosztów.

*stan prawny na dzień 07-11-2013

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece - Dz.U. 1982 nr 19 poz. 147
2. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1983 r., sygn. akt III CZP 8/83

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.