Jak pozbyć się uciążliwej służebności?

Po szczegółowej analizie przedstawionego przez Panią stanu faktycznego sprawy, w celu omówienia zaistniałej sytuacji i możliwych do podjęcia przez Panią działań, sięgnąć należy przede wszystkim do przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących służebności gruntowych, do których należy właśnie służebność przechodu i przejazdu.

I tak, odnośnie służebności ustanowionej dla właścicieli działek 309/2 oraz 306/2 zastosowanie znaleźć może przepis art. 293 § 1 K.c., zgodnie z którym służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.

Ewentualnie zniesienia służebności w ww. zakresie można byłoby dochodzić w oparciu o przepis art. 295 K.c. mówiący o tym, że jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia.

Odnośnie zaś pozostałych działek, których właściciele korzystają z Pani służebności, w celu jej zniesienia sięgnąć należałoby do uprawnienia płynącego z przepisu art. 294 K.c., zgodnie z którym właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

Właściwa wykładnia ww. przepisu jest jednakże dość trudna i wymaga szczegółowej analizy każdego indywidualnego przypadku, co wynika z dość ogólnej regulacji, jaką posłużył się ustawodawca.

Warto w tym miejscu jednak wskazać, iż zgodnie z dość powszechnym stanowiskiem doktryny [tak m.in. E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 4, Warszawa 2010] istnienie służebności gruntowej jest tylko wówczas uzasadnione, gdy korzyści, jakie ona przynosi nieruchomości władnącej, w sposób wyraźny przeważają nad uszczerbkiem, jakiego w związku z nią doznaje nieruchomość obciążona. Nie każda zmiana stosunków upoważnia do żądania zniesienia służebności. Musi być to taka zmiana, która pozostaje w związku z wytworzeniem się stanu rzeczy szczególnie uciążliwego dla właściciela nieruchomości obciążonej. Zarówno to, czy służebność stała się szczególnie uciążliwa dla właściciela nieruchomości obciążonej, jak i to, czy jest ona konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej, oceniać należy, biorąc pod uwagę przeznaczenie obu nieruchomości.

Ponadto, jak podnosi się w orzecznictwie, „zmiana ta [o której mowa w art. 294 k.c.] ma bowiem dotyczyć sfery gospodarczej i musi pozostawać w związku przyczynowym z wytworzeniem się stanu rzeczy szczególnie uciążliwego dla nieruchomości obciążonej, a to, czy służebność stała się szczególnie uciążliwa dla właściciela nieruchomości obciążonej, jak również czy jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej, podlega ocenie z punktu widzenia społeczno-gospodarczego przeznaczenia obu nieruchomości” (wyr. SN z 3.04.1985 r., III CRN 75/85, Legalis).

Wobec powyższego podstawową dla sądu kwestią przy ocenie zasadności roszczenia o zniesienie przedmiotowej służebności będzie zapewnienie Pani nieruchomości jak najlepszej funkcjonalności oraz rozważenie skutków, jakie zniesienie służebności wywoła dla właścicieli nieruchomości władnących, tj. czy zmiana taka nie spowoduje, że nieruchomości te utracą możliwości komunikacji w stopniu znaczącym, istotnie pogarszającym ich funkcjonalność (sytuacja taka mogłaby mieć miejsce szczególnie wtedy, gdyby pozostały dostęp do najbliższej drogi publicznej byłby znacząco oddalony, czyli raczej dłuższy niż 3 do 5 minut spacerem).

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, iż nie sposób jednoznacznie ocenić Pani szanse na sądowne zniesienie służebności, jednakże niewątpliwie istotne w takiej sprawie byłoby, aby przedstawiła Pani jak najmocniejsze argumenty przemawiające za gospodarczą potrzebą zapewnienia Pani nieruchomości większej funkcjonalności, w tym właśnie poprzez wybudowanie nowego ogrodzenia.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.