• Data: 2025-03-22 • Autor: Katarzyna Bereda
Jesteśmy małżeństwem od 5 lat (w związku 22 lata). Mieszkamy we wspólnym mieszkaniu z aktem notarialnym własności. Każde z nas jest właścicielem notarialnym mieszkania po 50%. Żona ma 2 dorosłych synów z pierwszego małżeństwa. Ja nie mam dzieci. Chcemy się zabezpieczyć przed sytuacją, że po śmierci jednego z nas jej dzieci lub moi spadkobiercy będą dochodzić swoich praw (zachowek synów lub zapis testamentowy dla moich kuzynów) do mieszkania i uniemożliwi to pozostałej przy życiu osobie swobodne zamieszkiwanie w tym mieszkaniu do śmierci. Czy można rozwiązać problem odpowiednim zapisem o służebności? Po śmierci nas obojga niech połowę mieszkania przejmą synowie żony, a drugą połowę moi spadkobiercy.
Nie proponuję takiego rozwiązania, jak Pan wskazał, bowiem jeżeli jesteście Państwo współwłaścicielami mieszkania, nie ustanawia się na tym mieszkaniu służebności osobistej – gdyż posiadacie Państwo tytuł prawny do mieszkania – każdy z Państwa posiada swój udział i w myśl art. 206 Kodeksu cywilnego może posiadać i zamieszkiwać w nieruchomości.
Zgodnie bowiem z treścią art. 206 „każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli”.
Gdy inni spadkobiercy wejdą w posiadanie nieruchomości – może to się wiązać dla Państwa z komplikacjami – będą chcieli zamieszkać w mieszkaniu, sprzedać swój udział – dlatego najlepszym rozwiązaniem będzie wykonanie testamentów wzajemnych, tak aby po śmierci któregoś z Państwa, drugi małżonek wszedł w posiadanie całości nieruchomości. Ewentualne zachowek przysługiwać będzie jedynie dzieciom żony – kuzynostwo nie posiada roszczenia o zachowek.
Zgodnie bowiem z treścią art. 949:
„§ 1. Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.
§ 2. Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów”.
Testament własnoręczny cechują przede wszystkim: prostota formy, silna ochrona prywatności testatora co do treści jego rozrządzeń oraz brak kosztów związanych ze sporządzeniem tego testamentu.
Sporządzenie testamentu holograficznego polega na spisaniu treści ostatniej woli przez spadkodawcę. Prostota tej formy jest jednak pozorna, co niejednokrotnie prowadzi do skutecznego kwestionowania ważności lub skuteczności tak sporządzonych aktów ostatniej woli.
Mimo lakonicznego brzmienia, art. 949 zawiera pewne rygorystyczne wymagania, których testatorzy mogą nie być świadomi. Z uwagi na trudność w podważeniu proponuję, aby sporządzili Państwo testamenty notarialny – każdy osobno z powołaniem wzajemnym do spadku. Nie mogą Państwo ustanowić służebności na nieruchomości, której każdy z Państwa jest współwłaścicielem, bowiem posiadacie Państwo już tytuł prawny do lokalu.
Rozwód małżonków
Małżonkowie, będący współwłaścicielami mieszkania, po rozwodzie nadal mają prawo do współposiadania nieruchomości, nawet jeśli jedno z nich zdecyduje się na wyprowadzkę. Każde z nich ma prawo korzystać z mieszkania w sposób zgodny z prawem, dopóki nie zostanie podjęta decyzja o podziale majątku.
Dziedziczenie po jednym z małżonków
Małżonkowie postanawiają sporządzić testamenty wzajemne, aby po śmierci jednego z nich drugi mógł przejąć całość nieruchomości bez komplikacji wynikających z roszczeń innych spadkobierców. Dzięki temu zabezpieczają przyszłość współmałżonka i minimalizują ryzyko konfliktów.
Współlokator w nieruchomości
Małżonek decyduje się przyjąć na stałe jednego z członków rodziny (np. dorosłe dziecko lub rodzica) do wspólnie posiadanej nieruchomości. Ponieważ oboje małżonkowie są współwłaścicielami, wymagana jest ich zgodna decyzja w sprawie korzystania z mieszkania przez osobę trzecią.
Wspólne mieszkanie małżonków oznacza, że każdy ze współwłaścicieli ma prawo do współposiadania i korzystania z nieruchomości zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Aby zabezpieczyć swoje interesy na wypadek śmierci jednego z małżonków, warto rozważyć sporządzenie testamentów wzajemnych, co pozwoli uniknąć komplikacji spadkowych i zapewni drugiemu małżonkowi pełne prawo do nieruchomości.
Oferujemy kompleksowe doradztwo prawne w zakresie zabezpieczenia praw współwłaścicieli nieruchomości, w tym sporządzania testamentów wzajemnych i rozwiązywania kwestii spadkowych. Skorzystaj z naszej pomocy, aby skutecznie zabezpieczyć swoje interesy oraz uniknąć potencjalnych sporów dotyczących wspólnego mieszkania małżonków.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika