Zniesienie służebności za wynagrodzeniem

Powództwo o zniesienie służebności za wynagrodzeniem

Po szczegółowej analizie przedstawionego przez Panią stanu faktycznego sprawy oraz zapoznaniu się z przesłaną przez Panią dokumentacją stwierdzić należy, że najlepszym rozwiązaniem byłoby dojście z Pani mamą do porozumienia w zakresie zamiany nieruchomości objętych służebnością, gdyż w przeciwnym wypadku byłaby Pani zmuszona do skierowania sprawy do sądu – tj. wystąpienia przeciwko mamie z powództwem o zniesienie służebności za wynagrodzeniem.

Omawiając niniejszą sprawę, w pierwszej kolejności należy wskazać na fakt, że umowa darowizny objęła postanowienie o ustanowieniu przez Panią służebności osobistej (zbliżonej do służebności mieszkania) na rzecz Pani mamy, a nie dożywocia, co jest znaczącą różnicą.

W związku z powyższym należy wskazać, że zgodnie z przepisem art. 297 Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.) do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.

Dlatego też w tym zakresie należałoby rozważyć skorzystanie przez Panią z przepisu art. 294 K.c., zgodnie z którym właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej (tu odpowiednio – osobistej) za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

Należy jednak w tym miejscu zaznaczyć, że stosowalność powyższego przepisu do służebności mieszkania, a do takiej zbliżona jest omawiana służebność, jest w doktrynie sporna. Przeciwko stosowaniu tego przepisu opowiada się A. Wąsiewicz (System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. II, Wrocław 1977, s. 720), za jego stosowaniem zaś – E. Gniewek (Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2010). Uznać należy jednak za przeważającą linię aprobującą stosowanie przywołanego przepisu również do służebności osobistych.

Proces o zniesienie służebności

Zniesienie służebności za wynagrodzeniem oznaczałoby powstanie po Pani stronie co do zasady wypłatę określonej kwoty na rzecz mamy, przy czym duże znaczenie w tym zakresie miałaby zapewne kwota wartości tej służebności, ustalona już w umowie darowizny, zgodnie z którą roczna wartość służebności wynosi 400 zł; w świetle przepisów podatkowych obowiązujących w momencie ustanowienia darowizny zwaloryzowana wartość tych świadczeń wynosiła 6000 zł.

Powyższy fakt wydaje się zarazem stanowić silny argument, którego może Pani użyć w rozmowach z mamą. Godząc się na Pani warunki, mama otrzymałaby bowiem możliwość zamieszkania w nowym miejscu (w wykupionym przez Panią mieszkaniu w bloku), a skierowanie przez nią sprawy do sądu oznaczałoby ryzyko, że sędzia uwzględniając Pani racje, tj. rozwiązując służebność za wynagrodzeniem, przyzna jej w zasadzie niewielką kwotę oscylującą w granicach wymienionej kwoty 6000 zł, która z oczywistych względów byłaby niewystarczająca do zapewnienia jej należytych warunków mieszkaniowych.

W tego typu sprawach należy mieć na uwadze jednak i zasady współżycia społecznego, w świetle których sąd mógłby uznać, że Pani żądanie zniesienia służebności kłóci się z tymi zasadami (w szczególności jeżeli Pani mama nie jest w stanie sobie sama zapewnić nowego lokum), a zatem – że nie jest dopuszczalne rozwiązanie przedmiotowej służebności.

Jednakże jeżeli w ramach procesu o zniesienie służebności zaproponowałaby Pani mamie wynagrodzenie w formie mieszkania w bloku, a ona nie wyraziłaby na to zgody, sąd mógłby z kolei, mając na uwadze Pani obecną sytuację, uznać jej odmowę za nadużycie prawa i znieść służebność.

Sprawa ta nie jest sprawą ani prostą, ani łatwą do poprowadzenia, dlatego też w interesie wszystkich stron byłoby dojście do porozumienia polubownego, a gdyby chciała się Pani zdecydować na proces sądowy, to zasadne byłoby skorzystanie przez Panią w tym zakresie z pomocy adwokata lub radcy prawnego.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.