Wniosek o ustanowienie drogi koniecznej

Wniosek o ustanowienie drogi koniecznej

Gmina, jako jednostka samorządu terytorialnego, faktycznie nie ma natychmiastowego obowiązku naprawy drogi, która została zniszczona podczas powodzi, co nie znaczy, że w ogóle taki obowiązek na gminie nie spoczywa, o czym szczegółowo niżej. Aby móc bez przeszkód dojechać do swojej posesji, pan Jan powinien złożyć wniosek o ustanowienie drogi koniecznej, ale gmina nie będzie obowiązana ponosić z tego tytułu kosztów sądowych.

Jak stanowi przepis art. 145 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.), jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić (art. 145 § 2 K.c.). Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy (art. 145 § 3 K.c.). Przepis ten jest materialnoprawną podstawą skierowania wniosku do sądu i domagania się ustanowienia drogi koniecznej.

Służebność drogowa (prawo przechodu i przejazdu)

Służebność drogowa (prawo przechodu i przejazdu) jest rodzajem służebności gruntowej, stanowi ograniczone prawo rzeczowe, zaś dla zabezpieczenia interesów każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej (uprawnionego z tytułu służebności drogi koniecznej) powinna ona zostać wpisana do ksiąg wieczystych nieruchomości władnącej i wszystkich nieruchomości obciążonych. Jak wynika z treści przepisu art. 285 § 1 K.c., nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu prawa własności.

Przeczytaj też: Ustanowienie drogi koniecznej przez gminę

Koszty związane z postępowaniem nieprocesowym

Wyłącznie właściwy do rozpoznania wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej jest sąd rejonowy według miejsca położenia nieruchomości obciążonej (art. 38 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, w skrócie K.p.c.). Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej podlega stałej opłacie sądowej w wysokości 200 zł (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Do kosztów postępowania nieprocesowego (wszczynanego poprzez złożenie wniosku, a nie pozwu, jak w procesie) będzie zaliczony także koszt przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego geodety; być może w razie braku zgody uczestników postępowania z tezami opinii i planowanym przebiegiem drogi koniecznej będzie musiało nastąpić wywołanie kolejnej opinii biegłego, co podwyższy nieco koszty postępowania.

W postępowaniu nieprocesowym zasadą jest, że każdy uczestnik ponosi samodzielnie koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (art. 520 § 1 K.p.c.). Tylko, jeśli interesy uczestników są sprzeczne lub są oni w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania, sąd może włożyć na tego uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, lub na jednego z uczestników, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika w całości. W tej sprawie gmina nie będzie uczestnikiem postępowania, choć nie jest to wykluczone, jeśli przebieg drogi koniecznej mógłby zostać ustalony przez należące do niej nieruchomości. Wnioskodawcą z kolei będzie nasz klient, do wniosku należy dołączyć jego odpisy dla wszystkich uczestników.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej

We wniosku o ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga, aby nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej (art. 626 § 1 K.p.c.). Przed wydaniem postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd powinien przeprowadzić dowód z oględzin nieruchomości, chyba że okoliczności istotne dla wytyczenia drogi koniecznej są niesporne i niewątpliwe albo że przeprowadzenie tego dowodu z innych przyczyn nie jest konieczne (art. 626 § 2 K.p.c.). W postanowieniu sąd oznaczy też wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej, płatne jednorazowo lub ratalnie, chyba że właściciele nieruchomości, przez które droga konieczna będzie przeprowadzona, zgodzą się na nieodpłatne ustanowienie tej służebności na rzecz naszego klienta.

Dostęp do własnej nieruchomości

Do zakresu działania gminy, na podstawie przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Gmina jest powołana do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty mieszkańców, są to jej zadania własne. W szczególności zaś zadania własne obejmują m.in. sprawy z zakresu gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego (art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym).

W Pańskim interesie leży ustawiczne przypominanie organowi wykonawczemu gminy (wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta) o potrzebie naprawy gminnej, nawet polnej drogi, zniszczonej podczas powodzi, tym bardziej że jej prawidłowy stan warunkuje dojazd do Pańskiej nieruchomości. Proszę zauważyć, że wszelkie inwestycje w gminie muszą znajdować odzwierciedlenie w planie dochodów i wydatków, a więc w budżecie gminy. Jesienią jednostki samorządu terytorialnego, w tym gminy, przystępują do intensywnych prac nad własnymi budżetami, stąd optymalnie byłoby, gdyby już teraz, a najpóźniej w sierpniu, złożył Pan pismo w swojej sprawie, za potwierdzeniem przyjęcia i oznaczeniem daty na pozostawionej dla siebie kopii.

Wyrażenie oficjalnego stanowiska na piśmie, adresowanym do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), nawet kilkakrotnie, z powołaniem się na podstawę prawną, jaką przedstawiłam Panu wyżej, pozwoli zasadnie oczekiwać, że gmina nie zbagatelizuje problemu, odsyłając Pana na drogę sądową. Jeśli udałoby się Panu porozumieć z sąsiadem, aby nie czynił na razie przeszkód w nieformalnym korzystaniu ze swojej nieruchomości, pomimo braku ustanowionej służebności drogi koniecznej, może Pan czasowo wstrzymać się ze złożeniem wniosku do sądu w tej sprawie. Być może wcześniej uda się gminie wygospodarować pewną pulę środków (zapewne niezbyt znaczną w stosunku do jej budżetu), aby pozytywnie załatwić sprawę mieszkańca w tak istotnej dla niego dziedzinie, jak dostęp do własnej nieruchomości, i naprawić zniszczoną drogę lokalną.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.