Ustanowienie służebności mieszkania dla konkubenta

Ustanowienie służebności mieszkania na rzecz konkubenta

Chodzi zatem o ustanowienie służebności mieszkania dla Pana. Taką służebność może ustanowić właściciel mieszkania (domu), czyli w tym przypadku Pana partnerka.

Kodeks cywilny stanowi:

„Art. 296. Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).”

Przepis ten nie uzależnia możliwości ustanowienia służebności mieszkania od tego, czy dana osoba jest spokrewniona, czy nie.

Możliwe jest ustanowienie służebności mieszkania (oczywiście przez jego właściciela) na rzecz dowolnej osoby trzeciej, niekoniecznie z nim spokrewnionej.

Stronom wolno umówić się, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania będzie przysługiwała jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi, a z drugiej strony – że uprawniony może przekazać część przysługujących mu uprawnień do wykonywania służebności mieszkania osobom trzecim – albowiem mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie; inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego; dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.

Zakres i sposób wykonywania służebności osobistej zapisany w umowie

Zakres i sposób wykonywania służebności osobistej określa przede wszystkim umowa stron. Poza tym zakres służebności osobistej, jak i sposób jej wykonywania, określa się stosownie do osobistych potrzeb uprawnionego, charakteru służebności oraz przy uwzględnieniu miejscowych zwyczajów i zasady współżycia społecznego.

Można w umowie wskazać, że nie będzie Pan zobowiązany do płatności za czynsz, za media, inne opłaty za lokal (lub jego część) albo będzie Pan zobowiązany do zapłaty tylko za wskazane w umowie należności. W zasadzie im bardziej szczegółowo będą ustalone w umowie zasady wykonywania służebności – tym lepiej, zwłaszcza w przyszłości na wypadek pojawienia się spadkobierców.

Umowa przed notariuszem ustanawiająca służebność mieszkania

Umowa powinna być zawarta co najmniej w formie pisemnej z podpisami poświadczanymi za ich własnoręczne złożenie przed notariuszem.

Notariusz pobiera poświadczenie własnoręczności podpisu albo odcisku palca osoby niepiśmiennej lub niemogącej pisać:

„a) na dokumentach, jeżeli przedmiot jest oznaczony sumą pieniężną – 1/10 maksymalnej stawki, jaka należałaby się, gdyby dokument sporządzono w formie aktu notarialnego, nie więcej jednak niż 300 zł,

b) na pełnomocnictwach i innych dokumentach – 20 zł; (…)”.

Do tego dojdzie ujawnienie służebności w księdze wieczystej (200 zł).

Jeżeli umowa będzie w formie aktu notarialnego, to notariusz pobierze wynagrodzenie zależne od wartości umowy.

Maksymalna stawka wynosi od wartości:

1. do 3000 zł – 100 zł;
2. powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
3. powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
4. powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
5. powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
6. powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
7. powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7 500 zł.

Do tego 6 zł za jedną stronę odpisu aktu notarialnego.

Ustanowienie służebności osobistej a podatki

Co do zasady ustanowienie służebności podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Jak stanowi przepis art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Pan nie należy do żadnej z tych grup.

Od wartości służebności ustanowionej przez partnerkę zapłaci Pan podatek od darowizny. Zgodnie z przepisami ustawy podatkowej podstawa opodatkowania w takim wypadku wynosi 4 proc. wartości rzeczy obciążonej służebnością i przemnożonej przez 10 lat. Warto najpierw ustalić, czy służebność nieodpłatna nie wpędzi Pana w tarapaty podatkowe.

Na czym polega ustanowienie odpłatnej służebności osobistej mieszkania?

Ustanowienie odpłatnej służebności osobistej mieszkania podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. i ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy ciążyłby na Panu jako nabywającym ograniczone prawo rzeczowe służebności osobistej. Jeśli świadczenia wykonywane przez uprawnionych ze służebności, w zamian za ustanowienie prawa, nie są oznaczone co do czasu trwania, podstawę opodatkowania może stanowić albo wartość tych świadczeń za 10 lat (jeśli są znane), albo wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy, jeśli wartości tej nie można ustalić w chwili zawierania umowy.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenie za ustanowienie służebności osobistej mieszkania stanowi przychód z innych źródeł. Zatem otrzymane wynagrodzenie za ustanowioną służebność mieszkania partnerka jako podatnik powinna wykazać w zeznaniu rocznym wraz z innymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.