Zgoda na służebność na rzecz dostawcy energii

Służebność przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego

Rozumiem, że w drodze dojazdowej jest wpisana na rzecz przedsiębiorstwa również służebność przesyłu w rozumieniu art. 305¹ Kodeksu cywilnego (dalej K.c.), nie zaś służebność gruntowa (prawo przechodu i przejazdu), o której mowa w art. 285 § 1 K.c.

Na mocy art. 305¹ K.c. „nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu)”. Treść tej służebności z reguły polega na zobowiązaniu się przez właściciela do niezabudowywania i niezadrzewiania terenu zajętego pod linię energetyczną wraz z pasem ochronnym oraz zapewnienia każdoczesnego dostępu w celach eksploatacyjnych, konserwacyjnych, remontowych i przebudowy.

Zgodnie z art. 305² K.c.:

„§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu”.

Zatem nawet gdyby jedna ze stron nie godziła się na zawarcie umowy służebności przesyłu, a umowa taka będzie konieczna do korzystania z urządzeń przesyłowych, obydwu stronom przysługuje roszczenie o zawarcie takiej umowy, które może być dochodzone przed sądem. Przedsiębiorca przesyłowy może w ten sposób doprowadzić do zawarcia umowy służebności przesyłu mimo braku zgody właściciela.

Art. 49. § 1. K.c. stanowi natomiast:

„§ 1. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

§ 2. Osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w § 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca”.

Zobacz też: Skrzynka energetyczna

Umowa o przyłączenie do sieci energetycznej

„Umowa o przyłączenie do sieci energetycznej powinna wskazywać miejsce rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego oraz instalacji należącej do podmiotu przyłączanego” (art. 7 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne). O ile elementy należące do sieci przedsiębiorstwa przebiegają przez działkę, o tyle co do tych elementów zarówno Pan, jak i przedsiębiorca przesyłowy, mogą żądać zawarcia umowy służebności przesyłu. Roszczenie takie wynika z samego prawa, nie musi być zapisane w umowie. Zapisując je w umowie, zakład energetyczny miał na celu tak sprecyzowanie sytuacji prawnej, jak i dostosowanie się do przepisów prawa, bowiem umowa o przyłączenie zgodnie z cytowanym art. 7 ust. 2 Prawa energetycznego powinna też zawierać warunki udostępnienia przedsiębiorstwu energetycznemu nieruchomości należącej do podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia.

Ustanowienie na swojej działce służebności przesyłu urządzeń przesyłowych

Jeżeli zatem nie chciałby Pan ustanowienia na swojej działce służebności przesyłu urządzeń przesyłowych, winien Pan doprowadzić do tego, by tak rozgraniczyć własność sieci przedsiębiorstwa energetycznego oraz instalacji należącej do Pana, by instalacja przedsiębiorstwa przesyłowego nie przebiegała przez Pana działkę (ale np. kończyła się na granicy tej działki). Wiąże się to oczywiście nie tylko ze sposobem finansowania budowy tego odcinka, ale też z okolicznością, że obowiązek jego konserwacji, remontu itd. będzie ciążył na Panu.

Przyłączany podmiot jest obowiązany umożliwić przedsiębiorstwu energetycznemu, o którym mowa w ust. 1, w obrębie swojej nieruchomości budowę i rozbudowę sieci w zakresie niezbędnym do realizacji przyłączenia oraz udostępnić pomieszczenia lub miejsca na zainstalowanie układów pomiarowych, na warunkach określonych w umowie o świadczenie usługi przyłączenia do sieci.

Brak zgody właściciela gruntu na postawienie stacji transformatorowej 

Z powyższego przepisu wynika, że jeżeli rozbudową sieci w zakresie niezbędnym do realizacji przyłączenia będzie postawienie stacji transformatorowej, o ile nie wyłączy Pan takiego prawa w umowie, zakład energetyczny będzie mógł to zrobić, powołując się na zapisane prawo do zainstalowania urządzeń – takie bowiem na pewno wynikało z Pana umowy, o czym świadczy fragment cytatu jej zapisu (chyba że w przedłożonej Panu umowie było dokładnie określone, o jakie urządzenia chodzi, i nie było tam stacji transformatorowej; skąd przewidywanie, że zakład postawi stację transformatorową?).

Żeby wyłączyć ryzyko postawienia stacji, może Pan zaproponować dodatkowe zapisy w umowie, np. że instalacja urządzeń, o której mowa w …, nie dotyczy instalacji stacji transformatorowych albo że dotyczy tylko urządzeń służących doprowadzeniu energii wyłącznie do Pana działki.

Nadmieniam jeszcze, że co do zasady służebność przesyłu ustanawia się za wynagrodzeniem. Jeżeli zatem oczekuje Pan wynagrodzenia od zakładu energetycznego, proponuję dopisanie „zobowiązuje się ustanowić służebność przesyłu (…) za odpowiednim wynagrodzeniem”.

Podsumowując, o ile sieć biegnąca po Pana działce jest własnością przedsiębiorstwa, o tyle zakład energetyczny nawet bez odpowiedniego zapisu w umowie może domagać się od Pana zawarcia umowy służebności przesyłu. Bardziej proszę się skupić na tym, by zadbać, aby zapisane w umowie warunki budowy i rozbudowy przyłącza wyłączały możliwość budowy stacji transformatorowej.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.