Inwestycje na sąsiedniej działce, kto jest zobowiązany do przebudowy linii elektrycznej i złącza?

Żądanie przeniesienia własności urządzeń

Zgodnie z art. 49 Kodeksu cywilnego (K.c.) – urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Osoba, która poniosła koszty budowy tych urządzeń i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca.

Urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 K.c., określane są powszechnie jako urządzenia przesyłowe. W zakres pojęcia urządzeń przesyłowych wchodzić będą zatem urządzenia, których funkcją (celem) jest umożliwienie doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu oraz energii elektrycznej. Będą to przykładowo przewody elektryczne. Poza zakresem pojęcia urządzeń w rozumieniu art. 49 K.c. znajdą się urządzenia służące do wytwarzania mediów czy też służące ich magazynowaniu. W jednym z orzeczeń Sąd Apelacyjny w Warszawie wskazał, że słupy oświetleniowe nie stanowią urządzeń, o których mowa w art. 49 K.c. Nie są to urządzenia do doprowadzania lub odprowadzania energii elektrycznej, a stanowią jedynie urządzenia, które energię odbierają. Równocześnie zamieszczenie w treści przepisu dodatkowej klauzuli „urządzenia podobne” umożliwia zaliczenie do urządzeń przesyłowych urządzeń służących do rozprowadzania sygnałów z programami telewizyjnymi i radiowymi. Jak wskazał Sąd Najwyższy w jednym z wyroków przykładem „urządzeń podobnych” nienależących do części składowych gruntu są węzły cieplne w budynkach odbiorców będące niezbędnym elementem technicznym przedsiębiorstwa do zaopatrywania odbiorców w ciepło, a także urządzenia służące do rozprowadzania na terenie osiedla – przez sieć telewizji kablowej – sygnałów z programami telewizji satelitarnej, programami TVP oraz programami radiowymi UKF, jeżeli urządzenia te nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Co do zasady można przyjąć, że w zakres pojęcia „urządzenia przesyłowe” nie będą włączane instalacje i urządzenia wewnętrzne znajdujące się w obrębie budynków i lokali. Zauważyć jednak należy, że instalacje i urządzenia wewnętrzne mogą również znajdować się poza obrębem budynku czy też lokalu.

Zobacz też: Przebudowa linii napowietrznej na kablową koszt

Uregulowania prawne dotyczące urządzeń przesyłowych

Przepis art. 49 K.c. ustanawia wyjątek od zasady superficies solo cedit (co trwale z gruntem związane staje się własnością właściciela gruntu). Wskazane w nim urządzenia tracą status prawny części składowej nieruchomości z chwilą ich wejścia w skład przedsiębiorstwa (np. słupy, transformatory i in. urządzenia z chwilą wejścia do takich spółek jak PGE, Tauron itp.).

Art. 49 § 1 K.c. nie reguluje kwestii własnościowych, a jedynie określa, że urządzenia przesyłowe z chwilą ich wejścia w skład przedsiębiorstwa tracą status części składowej nieruchomości.

Do czasu wejścia w skład przedsiębiorstwa własność urządzeń przysługuje właścicielowi nieruchomości, bowiem stanowią one część składową tej nieruchomości. Zawarcie umowy kształtującej tytuł prawny (ale niekonieczne własność) do korzystania z urządzeń przesyłowych powoduje zmianę statusu prawnego tych urządzeń z części składowej nieruchomości na rzecz ruchomą, ale równocześnie kształtuje do nich tytuł prawny.

W sytuacji, w której nie uregulowano uprawnień do urządzeń przesyłowych mocą umowy, znajdzie zastosowanie art. 49 § 2 K.c., a zatem osoba, która poniosła koszty budowy tych urządzeń i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca.

Roszczenia przysługujące właścicielowi

Roszczenie z art. 49 § 2 K.c. przysługuje osobie, która łącznie spełnia dwie przesłanki: poniosła koszty budowy i równocześnie jest ich właścicielem. Roszczenie takie nie będzie zatem przysługiwać osobie trzeciej (np. gminie), która poniosła koszty budowy urządzeń położonych na nieruchomości niestanowiących jej własności. Jeżeli zatem koszty budowy urządzeń poniósł właściciel nieruchomości, to może on żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem. Z żądaniem takim, w opisanej powyżej sytuacji, wystąpić może też przedsiębiorca.

Z treści art. 49 § 2 K.c. wynika, że roszczenia przysługujące właścicielowi i przedsiębiorcy dotyczą jedynie nabycia prawa własności urządzeń przesyłowych przez przedsiębiorcę. Na podstawie tego przepisu nie mogą oni dochodzić innych roszczeń, a zatem np. zawarcia umowy dotyczącej korzystania z urządzeń przesyłowych.

Jeżeli urządzenia na sąsiedniej działce są przyłączone do sieci, to przestały być częścią składową nieruchomości Pana sąsiada. Jeżeli powstała konieczność ich usunięcia i wykonania nowych – to w pierwszej kolejności należy ustalić, czyją własnością są te urządzenia i z tym podmiotem nawiązać kontakt. Niekoniecznie będzie to właściciel działki sąsiadującej z Pańską działką, nie wykluczone, że jest to przedsiębiorca energetyczny. Pan zapewne ma podpisaną umowę na dostawę energii elektrycznej i powinien posiadać stały dopływ tej energii. Po ustaleniu właściciela urządzeń należy kwestię, która jest dla Pana wątpliwa, rozstrzygnąć w drodze umowy z właścicielem urządzeń.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.