Prawo użytkowania udziału darowanej nieruchomości

• Data: 2024-06-11 • Autor: Marek Gola

W 2017 r. babcia aktem notarialnym darowała moim córkom 4/6 nieruchomości, której była właścicielką. Został ustanowiony zapis o nieodpłatnym na rzecz swej babci na czas nieoznaczony dożywotnio i nieodpłatnie prawo użytkowania udziału w tej nieruchomości.
Co oznacza prawo użytkowania? Czy babcia może wynajmować tę nieruchomość? Co jeśli córki ją wynajmą, czy muszą z czynszu oddawać 4/6? Co jeśli ją wynajmą, a babcia nagle uzna za właściwe się do niej wprowadzić? Dodam, że opuściła ją 4 lata temu i mieszka u swego brata. Jak prawo reguluje takie kwestie? Czy wolno podawać się jej za właściciela? Czy może podpisywać umowy najmu, nie informując o tym córek?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Prawo użytkowania udziału darowanej nieruchomości

Zakres służebności osobistej

W pierwszej kolejności zasadne jest określenie, iż o ile służebność nie obejmuje nic więcej, babcia Pani córek ma prawo do bezpłatnego i dożywotniego korzystania z nieruchomości. Zachodzi pytanie, czy akt notarialny opisuje służebność szerzej, czy jedynie w taki wąski sposób. Powyższe ma istotne znaczenie, bo zgodnie z art. 298 Kodeksu cywilnego zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Wynajem nieruchomości

Wynajem nieruchomości jest możliwy, aczkolwiek trzeba mieć na uwadze, że dopóty służebność osobista na rzecz babci, o ile jest wykonywana, nie zostanie uchylona, o tyle najemca będzie zmuszony akceptować bytność i zachowanie babci Pani córek. Godzi się podkreślić, iż zgodnie z art. 140 „w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą”.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Prawa użytkownika

Babcia natomiast nie ma prawa nieruchomości wynajmować, bowiem nie jest już jej właścicielem (mniema, że pozostałe 2/6 nie należą do babci). Babcia co najwyżej, stosownie do treści art. 301, może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności.

Cokolwiek córki otrzymają z nieruchomości jest ich, nie muszą się tym dzielić z babcią.

Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›

Uchylenie służebności

Na miejscu Pani córek wystąpiłabym co sądu z żądaniem uchylenia służebności, jako iż nie jest ona jej już niezbędna. Właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zmiany treści służebności osobistej mieszkania jedynie w razie powstania ważnej potrzeby gospodarczej (art. 291 w zw. z art. 297 Kodeksu cywilnego) (uchwała SN z 29.10.1991 r., sygn. akt III CZP 109/91).

Przykłady

 
Prawo użytkowania

Maria, babcia Kasi i Ani, darowała im 4/6 swojej nieruchomości, pozostawiając sobie dożywotnie prawo użytkowania. Maria mieszkała w nieruchomości przez kilka lat, ale w 2018 roku przeniosła się do brata. Choć nie mieszka tam na stałe, nadal ma prawo użytkowania, co oznacza, że może wrócić do domu w każdej chwili bez konieczności uzgadniania tego z wnuczkami. W praktyce, nawet gdyby dziewczynki chciały wynająć nieruchomość, musiałyby zapewnić, że babcia może z niej korzystać zgodnie ze swoim prawem.

 
Wynajem nieruchomości

Ania i Kasia postanowiły wynająć dom, który otrzymały od babci. Znajdują najemcę, który zgadza się na warunki wynajmu, w tym na ewentualną obecność babci. Po kilku miesiącach wynajmu Maria decyduje, że chce wrócić do swojego domu. Najemca musi zaakceptować jej powrót, ponieważ prawo użytkowania przyznane babci jest nadrzędne i dożywotnie. Maria może korzystać z nieruchomości, choć nie może jej wynajmować ani pobierać czynszu.

 
Służebność osobista i jej uchylenie

Babcia Maria ma dożywotnie prawo użytkowania nieruchomości, ale od kilku lat nie korzysta z tego prawa, mieszkając u swojego brata. Kasia i Ania zastanawiają się, czy mogą uchylić służebność osobistą. Składają wniosek do sądu, argumentując, że babcia nie potrzebuje już tego prawa, ponieważ na stałe mieszka gdzie indziej. Sąd, biorąc pod uwagę, że Maria faktycznie nie korzysta z nieruchomości i ma alternatywne miejsce zamieszkania, może zgodzić się na uchylenie służebności, co pozwoli wnuczkom na pełne dysponowanie domem.

Podsumowanie

 

Prawo użytkowania przyznane babci Marii zapewnia jej dożywotnie i bezpłatne korzystanie z części nieruchomości, którą darowała swoim wnuczkom. Wynajem nieruchomości przez wnuczki jest możliwy, ale muszą one respektować prawo babci do korzystania z domu. W przypadku braku potrzeby użytkowania, wnuczki mogą rozważyć sądowe uchylenie służebności.

Oferta porad prawnych

 

Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online i sporządzania pism prawnych, aby skutecznie zarządzać swoimi prawami użytkowania nieruchomości i rozwiązywać wszelkie związane z tym kwestie prawne. Nasz zespół ekspertów pomoże Ci zrozumieć i zabezpieczyć Twoje interesy.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z 29.10.1991 r., sygn. akt III CZP 109/91

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Marek Gola

O autorze: Marek Gola

Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.



Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-budowlane.info

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

poradapodatkowa.pl

Szukamy prawnika »