Sprzedaż nieruchomości z ustanowionym dożywociem

Służebność osobistą, której istnienie prawo przewiduje aż do śmierci służebnika

Opisana przez Pana służebność stanowi służebność osobistą, której istnienie co do zasady prawo przewiduje aż do śmierci służebnika. Oczywiście zawarta umowa lub Kodeks cywilny dają prawo w określonych sytuacjach dokonywać jej zmiany lub też ubiegać się o jej wygaśnięcie.

Oto Kodeks cywilny stanowi o 10-letnim okresie do wygaśnięcia służebności gruntowej::

„Art. 293. [Wygaśnięcie]

§ 1. Służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.

§ 2. Jeżeli treść służebności gruntowej polega na obowiązku nieczynienia, przepis powyższy stosuje się tylko wtedy, gdy na nieruchomości obciążonej istnieje od lat dziesięciu stan rzeczy sprzeczny z treścią służebności”/

Przepis ten stosuje się też do służebności osobistych odpowiednio:

„Art. 297. [Odpowiednie stosowanie]

Do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych z zachowaniem przepisów rozdziału niniejszego.”

Jednak wygaśnięcie służebności formalnie musi stwierdzić sąd. Natomiast Kodeks cywilny nie zabrania przenoszenia notarialnie służebności na inną nieruchomość i w ten sposób zostaje uwolniona, ta na której ciążyła. Jeszcze jedną z opcji sadowej zmiany służebności (zamiana na rentę) są poniższe przepisy:

„Art. 913. [Zmiana dożywocia na rentę; rozwiązanie umowy]

§ 1. Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień.

§ 2. W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

Art. 915. [Odpowiednie stosowanie]

Zobacz też: Sprzedam dom ze służebnością

Próba notarialnego przeniesienia służebności na inne mieszkanie lub dom

Przepisy dwóch artykułów poprzedzających stosuje się odpowiednio do umów, przez które nabywca nieruchomości zobowiązał się, w celu zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania, do obciążenia nieruchomości użytkowaniem z ograniczeniem jego wykonywania do części nieruchomości”.

Proszę więc podjąć próbę notarialnego przeniesienia służebności na inne mieszkanie lub dom, a jeżeli notariusz się tego nie podejmie – pozostaje droga sądowego stwierdzenia wygaśnięcia służebności lub jej zamiany na rentę.

Przykłady

Pan Andrzej odziedziczył dom po ojcu, jednak na nieruchomości ustanowione było dożywocie dla dawnej właścicielki – ciotki, która od lat mieszka w innym mieście i nie korzysta z nieruchomości. Po dziesięciu latach niewykonywania służebności, wystąpił do sądu o jej wygaszenie, co umożliwiło mu sprzedaż domu.

Pani Maria opiekowała się przez lata swoją babcią w jej mieszkaniu. Po przeprowadzce babci do specjalistycznego domu opieki, zdecydowała się przenieść prawo dożywocia na inne lokum należące do rodziny. Dzięki zgodzie notariusza udało się sprzedać starą nieruchomość i pokryć koszty opieki.

Rodzina Kowalskich posiadała dom, w którym formalnie zameldowany był dziadek z ustanowionym prawem dożywocia. Od kilku lat mieszkał jednak w innym miejscu, pod opieką syna. Sąd – na wniosek rodziny – zamienił prawo dożywocia na dożywotnią rentę, co pozwoliło rodzinie swobodnie dysponować nieruchomością.

Podsumowanie

Sprzedaż nieruchomości obciążonej prawem dożywocia jest możliwa, ale wymaga podjęcia odpowiednich kroków prawnych. Jeśli dożywotnik nie korzysta z nieruchomości od co najmniej dziesięciu lat, można ubiegać się o sądowe stwierdzenie wygaśnięcia służebności. Innym rozwiązaniem jest notarialne przeniesienie prawa dożywocia na inną nieruchomość lub jego zamiana na rentę. Każda z tych dróg wymaga jednak indywidualnej analizy i często wsparcia prawnika.

Oferta porad prawnych

Jeśli zmagasz się z problemem sprzedaży nieruchomości obciążonej prawem dożywocia, skorzystaj z naszej pomocy prawnej online. Oferujemy szybkie i rzetelne porady, analizę dokumentów oraz wsparcie w przygotowaniu wniosków do sądu lub aktu notarialnego. Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie.